اشاره: در سال ۲۰۲۴، نقض حقوق بشر در ایران به‌طور گسترده و نگران‌کننده‌ای ادامه یافت. بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران همچنان دور از دسترس به نظر می‌رسد و برای قربانیان نقض حقوق بشر در ایران سال ۲۰۲۴، سال ناگذر و با مصائب سخت به پایان رسید.
کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، در این گزارش مختصر سالانە، با نگاهی آماری به نقض حقوق بشر در ایران در سال ۲۰۲۴ که در پی می‌آید، به مهم‌ترین جنبه‌های نقض حقوق بشر در ایران طی این سال می‌پردازد.
با توجه به عدم دسترسی آزاد به اخبار و رویدادها در ایران، این آمار نمی‌تواند شامل تمامی موارد نقض حقوق شهروندی شود، اما تمام تلاش همکاران کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی در این راستا متمرکز بودە است.
متن این بررسی آماری در ادامه آمده است.
اعدام‌ها
ایران کماکان یکی از بالاترین آمار اجرای اعدام در جهان را دارد؛ براساس گزارش‌ها در سال ۲۰۲۴، حداقل ۱۵۶ نفر در ایران اعدام شدند که شامل ۴ زن نیز می‌شود. این زنان به اتهام قتل به اعدام محکوم شده بودند. در برخی از موارد، آنها برای دفاع از خود در برابر تجاوز یا پس از اجبار به ازدواج، مرتکب قتل شده بودند. بیشتر اعدام‌ها به جرایم مرتبط با مواد مخدر مربوط می‌شد، اما مخالفان سیاسی و افرادی که با اعتراض‌های گسترده مرتبط بودند نیز در میان اعدام‌شدگان بودند.
دستگیری‌های خودسرانه
نیروهای امنیتی ایران در سال ۲۰۲۴، به دستگیری‌های گسترده و خودسرانه در سطح کشور ادامه دادند، بسیاری از این بازداشت‌ها بدون حکم قضایی و براساس اتهامات مبهمی نظیر «اقدام علیه امنیت ملی» یا «تبلیغ علیه نظام» انجام شد.
این دستگیری‌ها اغلب شامل فعالان سیاسی، روزنامه‌نگاران، وکلای حقوق بشر، هنرمندان، و حتی شهروندان عادی بود که در اعتراض‌های مسالمت‌آمیز شرکت داشتند.
خانواده‌های معترضان کشته یا اعدام‌شده، به‌ویژه در پی اعتراضات ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، هدف بازداشت و تهدید قرار گرفتند.
بسیاری از این دستگیری‌ها با هدف ایجاد ارعاب و جلوگیری از فعالیت‌های اعتراضی انجام شد.
طبق آمار جمع‌بندی شده ۵۸۶ نفر بازداشت شده‌اند کە ۵۵۶ نفر از این تعداد، مربوط بە مردان و ۳۰ نفر از آنها زنان بودەاند.
قتل و خودکشی
طبق گزارش‌های کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی در سال ۲۰۲۴، خودکشی بە عنوان مخرب‌ترین آسیب‌های اجتماعی در نتیجەی بحران‌های مدیریتی جمهوری اسلامی ایران همچنان روند افزایش داشته، و در این سال بیشتر آمار را داشتە است. ۴۰۷ تن از شهروندان با اقدام به خودکشی و یا در نتیجەی قتل، جان خود را از دست داده‌اند. آمار قتل‌ها، ۱۵۳ تن بوده که ۱۰۶ نفر از آنها مرد و ۴۷ تن زن بودند. همچنین ۲۵۳ نفر از این آمار مربوط بە خودکشی است کە ۹۷ تن از آنها زن و ۲۸ مورد از آنها مربوط به قتل‌های ناموسی بوده است، همچنین ۱۵۶ نفر دیگر مربوط به مردان است.
کولبران
طبق آمار جمع‌بندی شده کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، در سال ۲۰۲۴ قتل کولبران به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است. در این سال ۳۳۹ کولبر کشته و زخمی با شلیک مستقیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قربانی شده‌اند. در میان آنها یک کولبر ۱۵ ساله جان باخته و ۱۸ کودک کولبر نیز مجروح شده‌اند.
کودکان کار و ازدواج اجباری
تعداد کودکان کار در ایران همچنان در حال افزایش است، به‌ویژه در مناطق فقیرنشین و حاشیه‌نشین شهرهای بزرگ.
بسیاری از این کودکان در مشاغل پرخطر فعالیت می‌کنند و از حقوق اولیه نظیر آموزش و بهداشت محروم هستند. ازدواج کودکان نیز همچنان یکی از مشکلات اساسی است؛ آمارها نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۴، صدها دختر زیر ۱۵ سال به ازدواج اجباری واداشته شدند.
کودکانی که در اعتراضات ضدحکومتی حضور داشتند، هدف سرکوب‌های شدید قرار گرفتند. گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی از این کودکان مورد شکنجه روانی و جسمی قرار گرفته‌اند و خانواده‌های آنان نیز تحت فشار قرار دارند. کودکان اقلیت‌های قومی و مذهبی، به‌ویژه در کردستان و سیستان‌وبلوچستان، از دسترسی به آموزش باکیفیت و امکانات بهداشتی محروم هستند. این کودکان به دلیل تبعیض‌های گسترده، با فقر شدید دست‌وپنجه نرم می‌کنند. سال ۲۰۲۴ شاهد نقض گسترده حقوق کودکان در ایران بودیم، از بازداشت و سرکوب کودکان معترض گرفته تا محرومیت از آموزش، ازدواج اجباری، تجاوز و افزایش تعداد کودکان کار، همگی نشان‌دهنده بحران حقوق کودکان در ایران است.
در مجموع و در نگاهی مختصر به آمار، سال ۲۰۲۴ با افزایش چشمگیر نقض حقوق بشر در ایران همراه بود. اعدام‌های گسترده، سرکوب آزادی‌های اساسی، تبعیض علیه اقلیت‌ها و نقض حقوق زنان و زندانیان از جمله موارد برجسته در این سال بودند.
این روند نشان‌دهنده وخامت بیشتر وضعیت حقوق بشر در ایران است و نیاز به توجه و اقدام فوری جامعه بین‌المللی دارد.
کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی