سیستان و بلوچستان طی اعتراضات اخیر خونینترین صحنههای کشتار را به خود دیده و بازداشتیهای زیادی داشته است. به دلایل متعدد، از جمله دسترسی دشوار به ابزارهای ارتباطی و اینترنت، و همچنین عدم اطلاعرسانی خانوادهها در نتیجه تهدیدهای نهادهای امنیتی، اعلام آمار دقیق و وضعیت بازداشتشدگان در استان سیستان و بلوچستان امکانپذیر نیست.
به گزارش کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی به نقل از فعالین بلوچ، سیستان و بلوچستان بعد از تهران، کردستان و آذربایجان غربی بیشترین تعداد بازداشتی را از ابتدای اعتراضات تاکنون داشته است.
هویت ۲۷۸ نفر از معترضین بازداشتشده در سیستان و بلوچستان را احراز کند که در بین آنها ۲۰۷ شهروند، ۴۷ کودک (زیر ۱۸ سال)، ۲۰ دانشجو و ۴ فعال مدنی حضور دارند. از ۴۷ کودک بازداشت شده، دست کم ۳نفر از آنها به نامهای بسمالله براهویی، اسماعیل سرگلزایی و ابراهیم سرگلزایی، بیشناسنامه هستند.
همچنین براساس گزارشهای مقامات رسمی جمهوری اسلامی، تاکنون دستکم ۸۰۰ نفر در این استان بازداشت شدهاند. علی مصطفوی، رییس کل دادگستری سیستان و بلوچستان، روز ۱۷ آبانماه 1401، تعداد دستگیرشدگان این استان را ۶۲۰ نفر اعلام کرد که به گفته او از بین آنها برای ۲۵۲ نفر پرونده تشکیل شده و ۳۶۸ نفر با وثیقه یا تعهد آزاد شدند. او در ۲۴ آبان تعداد دستگیرشدگان را نزدیک به ۷۰۰ نفر اعلام کرد و گفت که از میان آنها ۴۰۰ نفر آزاد شدهاند.
ادارهکل اطلاعات سیستان و بلوچستان نیز در روز ۱۴ دیماه 1401، طی اطلاعیهای اعلام کرد که بیش از «۱۰۰ نفر از اراذل اوباش و سارقان مسلح و اتباع بیگانه غیرمجاز» در زاهدان دستگیر شدند.
به دلیل تعداد بالای افراد بیشناسنامه در استان سیستان بلوچستان و با توجه به اخبار منتشره توسط مقامات رسمی و منابع محلی، میتوان گفت تعداد بیشناسنامهها در میان بازداشتیها بالاست. همین مساله (نداشتن سند هویتی)، پیگیری وضعیت این بازداشتیها را بسیار دشوار کرده است. نداشتن اوراق هویتی، ثبت و پیگیری وضعیت آنان را چه در نهادهای قضایی و چه نهادهای امنیتی، مشکلتر از سایر بازداشتشدگان میکند و خانوادههای این افراد در نهایت فقط با پادرمیانی ریشسفیدان قبایل میتوانند از وضعیت آنان باخبر شوند. در این وضعیت نهادهای قضایی و امنیتی دست بازتری برای اجرای روندهای قضایی غیرعادلانه و تبعیضآمیز که به رویهای معمول در کشور بدل شده است، دارند.
از سوی دیگر این افراد بدون شناسنامه در زمان بازداشت به بهانهی «غیرایرانی بودن» تهدید به اخراج از کشور میشوند. پیشتر «کمپین فعالان بلوچ» در آذرماه گزارش داده بود، یک کودک بلوچ توسط نیروهای اداره اطلاعات در منطقه شیرآباد زاهدان بازداشت شد. هویت این کودک «خالد بارانزهی»، ۱۵ ساله، و فاقد شناسنامه و اهل منطقه شیرآباد زاهدان عنوان شده است. او به همراه دوستانش هنگام بازی در خیابان دستگیر شد، اما بعد از مدتی همه به جز خالد آزاد شدند. ماموران اداره اطلاعات اعلام کردند که وی به زودی از طریق مرز به افغانستان فرستاده میشود. هر چند در نهایت این اتفاق رخ نداد، اما این نگرانی و شکنجه روانی دایم در مورد بازداشتشدگان بدون اوراق هویتی وجود دارد.
همچنین به گفتهی یک منبع آگاه در این استان طی چند ماه اخیر، افراد با شناسنامهای که در حاشیهی شهرها بازداشت شدند، هم تهدید به «منع خدمات» شدهاند. به این معنا که این افراد تهدید میشوند که شناسنامهشان ضبط شده و بدینترتیب امکان بهرهمندی از خدمات ارائهشده به یک شهروند ایرانی را نخواهند داشت.
در اعتراضات اخیر، سیستان و بلوچستان، بالاترین آمار کشته شدهها را داشته است. در روز ۷ مهرماه 1401، معروف به «جمعهی خونین»، و در پی فراخوانی برای اعتراض به «قتل مهسا امینی» و همچنین «تجاوز به دختر ۱۵ ساله بلوچ توسط فرمانده انتظامی چابهار»، بیش از ۹۰ نفر از جمله یک زن ۸۸ ساله کشته شدند.
آمار کشتهشدگان در این استان را بیش از ۱۰۰ نفر اعلام کردهاند که از بین آنها ۱۶ نفر کودک هستند.
همچنین در ۴ ماه گذشته و از شروع اعتراضات، حکومت احکام اعدام ۹۰ شهروند بلوچ را که پیش از اعتراضات اخیر بازداشت شده بودند، اجرا کرده است.