بیش از ۳۰۰ سینماگر زن با انتشار بیانیه‌ای به “خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی” در سینمای ایران اعتراض کردند. آنها در این بیانیه خواستار “عواقب قانونی جدی” برای خشونت‌گران شده‌اند.
به گزارش کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، در بیانیه اعتراضی که در روز پنجشنبه ۱۱ فروردین (۳۱ مارس) منتشر شده است، نام زنان سرشناسی از سینمای ایران به چشم می‌خورد.
نیکی کریمی، هدیه تهرانی، سحر دولتشاهی، پوران درخشنده، تهمینه میلانی، ویشکا آسایش، مهرانه مهین‌ترابی، میترا حجار، ترانه علیدوستی، کتایون ریاحی، شقایق دهقان، هانیه توسلی و … برخی از چهره‌هایی هستند که نسبت به خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی در محیط کارشان اعتراض کردند.
این بیانیه از شب گذشته در صفحات شخصی شبکه‌های اجتماعی بسیاری از سینماگران زن ایران منتشر شده است و بر تعداد امضاکنندگان آن نیز افزوده شده است.
در بخشی از این بیانیه آمده است: «هر فرد صاحب قدرت و شهرت در ساز و کار سینمای ایران از موقعیت خود برای قلدری، تهدید، توهین، تحقیر و تعرض به زنان بهره‌‌برداری می‌کند. بی‌آنکه نهادهای قانونی، اصناف خانه سینما، سینماگران و منتقدان آنها را وادار به پاسخ‌گویی و پذیرش مسئولیت کارشان کنند.»
افشاگری درباره آنچه “پشت پرده سینما”ی ایران رخ می دهد، موضوع تازه‌ای نیست. در سال‌های اخیر بارها زنان فعال در این عرصه نسبت به رفتارهای تبعیض‌آمیز، خشونت‌های کلامی و آزار جنسی در محیط کار خود هشدار داده بودند.
در تازه‌ترین خبری که در این رابطه منتشر شد، می‌توان به اظهارات سمیه میرشمسی، دستیار و برنامه‌ریز سینما اشاره کرده که نسبت به رفتار نامناسب یک بازیگر مرد و مشکلات زنان در پشت صحنه سینما پرده برداشته بود.
انجمن صنفی برنامه‌ریزان و دستیاران کارگردان سینما پس از اظهارات سیمه میرشمسی، در بیانیه‌ای از او و افشاگری درباره آزار جنسی حمایت کرده بود.
زنان فعال در عرصه سینما در ایران نیز به دنبال این رخداد، در بیانیه‌ای که به تازگی منتشر کردند، هتک حرمت با الفاظ جنسی و جنسیت‌زده، تماس‌های بدنی ناخواسته، اصرار و اجبار به عمل جنسی و خشونت جسمی، سوء‌استفاده از سکوت و تحمل افراد با به گروگان گرفتن حق کار یا دستمزد و اعمال خشونت جنسی به وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی را به‌عنوان مثال‌هایی از خشونت صاحبان قدرت در صنعت سینما عنوان کرده‌اند.
افشاگری زنان عرصه سینمای ایران در سال‌های اخیر اما محدود به انتشار بیانیه یا اعتراض در شبکه‌های اجتماعی نیست و برخی از آنها که ایران را ترک کردند، از ابعاد گسترده‌تری از این خشونت ها پرده برداشتند.
افسانه پاکرو، از بازیگران جوان سینمای ایران که به ترکیه مهاجرت کرده است، چندی پیش از تاثیر زیبایی زنان در گرفتن نقش در سینما گفته بود.
به گفته این بازیگر، تصمیم‌گیرندگان در عرصه سینما در بسیاری از موارد برای انتخاب‌هایشان تنها به زیبایی چهره یک بازیگر می‌پردازند و تکنیک بازیگری در این بین جایی ندارد. او از برخوردهای جنسیت‌زده مردان این عرصه نیز پرده برداشته بود.
در چنین شرایطی و با وجود فضای نابرابر و عدم توازن قدرت و امکانات، زنان سینماگر در بخش دیگری از بیانیه‌شان اعلام کردند: «در این سال‌ها تمام توان خود را به کار گرفتیم که ذهن، خلاقیت و نیروی فیزیکی‌مان را در جهت سازندگی در این صنعت به کار ببریم اما سهم ما از فضای اعمال نظر و تصمیم‌گیری بسیار محدود شد. بدون تردید این ابتدایی‌ترین حق انسانی یعنی کار در فضایی امن و به دور از قلدری و خشونت و باج‌گیری جنسی را حق خود می‌دانیم.»
این شاید نخستین بیانیه دست‌اندرکاران زن سینمای ایران است که اینچنین صریح و شفاف علیه خشونت جنسی و سیستماتیک موضع‌گیری کرده است.
سینماگران زن ایران در این بیانیه همچنین تقاضای شفاف خود از نهادهایی چون اصناف خانه سینما، سینماگران و منتقدان را اعلام کرده و نوشته‌اند: «ما تقاضای تشکیل کمیته‌ای مستقل در خانه سینما را داریم که متشکل از اعضایی با سلسله مراتب قدرت متفاوت و اکثریت مطلق با زنان باشد. کار این کمیته باید بررسی جرایمی در حوزه خشونت جنسی و جنسیتی باشد.»
سینماگران زن خواستار تشکیل کمیته‌ای مستقل در بررسی خشونت جنسی شدند
در بیانیه مورد نظر به جزئیات کار کمیته پیشنهادی امضاکنندگان نیز اشاره شده و درخواستی برای آزارگران نیز تقاضا شده است: لحاظ کردن جریمه‌های نقدی و قراردادن تعلیق از هرگونه فعالیت هنری در مدت‌زمان تعیین شده توسط کمیته رسیدگی کننده.
زنان سینماگر ایران در پایان این بیانیه اعلام کردند، به احترام راویانی که رنج خود را از خشونت سیستماتیک در این عرصه اعلام کردند، برای رسیدن به دستاوردهای عملی در جهت توقف این خشونت‌ها، ایستادگی می کنند و معتقدند این پیشنهادها گامی ابتدایی در جهت عملی کردن توقف خشونت جنسی در محیط کاریشان است.
تا لحظه تهیه این گزارش، خانه سینما یا نهادهای مرتبط دیگر به این بیانیه واکنشی نشان نداده‌اند.