نسرین ستوده وکیل و مدافع حقوق بشر محبوس در زندان اوین، یکی از برندگان جایزهٔ «زیست صحیح» در سال ۲۰۲۰ شده است که عموماً با نام «جایزهٔ جایگزین نوبل» شناخته می‌شود.
به گزارش کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، «بنیاد زیست صحیح سوئد»(Swedish Right Livelihood Foundation)، ضمن انتشار بیانیه ای جایزهٔ حقوق بشری سالانه خود را که تحت عنوان «جایزهٔ جایگزین نوبل» شناخته می شود، به دلیل فعالیت های حقوق بشری نسرین ستوده و تلاش های وی جهت ارتقاء آزادی‌های سیاسی و اصل حاکمیت قانون در ایران به این وکیل زندانی اهدا کرد.
اوله فون اوکسکول، مدیر اجرایی «بنیاد زیست صحیح» در خصوص اختصاص این جایزه به نسرین ستوده گفته است: «نسرین ستوده نماد مبارزه برای آزادی و عدالت در ایران است. او، با وجود آزار و اذیت شدن و به زندان افتادن با اتهامات دروغین، نگذاشته است که رژیم ایران صدایش را خفه کند. درخواست ما آزادی فوری این مدافع فوق‌العاده حقوق بشر است که عزم راسخش گواهی فروتنانه و الهام‌بخش برای تحکیم روح بشری است.»
نسرین ستوده جایزهٔ «زیست صحیح» سال ۲۰۲۰ را به همراه سه تن دیگر از فعالان حوزه حقوق بشر و محیط زیست به نام های؛ آلِش بیالیاتسکی فعال حقوق بشر از بلاروس، لوتی کانینگام رِن فعال محیط زیست از نیکاراگوئه و برایان استیونسون وکیل حقوق مدنی از آمریکا، تصاحب کرده است.
رضا خندان همسر این وکیل زندانی، با انتشار پیامی ضمن ابراز قدردانی دربارهٔ اختصاص این جایزه به نسرین ستوده گفته است:«بدون تردید این جوایز که نشانه‌ای از حمایت افکار عمومی و سازمان‌های حقوق بشری از مدافعان حقوق بشر و وکلای مدافعِ در معرض خطر است، کمک شایانی است بر ارتقای حقوق بشر در کشورهای گوناگون.»
وی با اشاره به حکم سنگین حبس نسرین ستوده، بازداشت دخترش و مسدود کردن حسابهای همسرش افزود:« خانوادهٔ ما روزهای بسیار سختی را سپری می‌کنند. واکنش‌هایی که حکومت ایران در قبال نسرین و خانواده ما انجام می‌دهد در برخی موارد غیرقابل تصور و یا غیرقابل پیش‌بینی است و هیچ عقل سلیمی نمی‌تواند تصورش را هم بکند. مسدود کردن حسابهای بانکی نسرین، بازداشت دخترمان مهراوه، بازداشت من، حکم بسیار سنگین ۳۸ و نیم نسرین، شلاق و … دیدن نسرین توسط بچه‌ها بعد از ۴۰ روز اعتصاب غذا، شوک بزرگی برایشان بود. حکومت ایران فکر می‌کند ضربات محکم‌تر، شاید بتواند شیرازهٔ خانواده را از هم بپاشد. سمت و سوی فشارها را به سمت کل خانواده نشانه رفته‌اند تا شاید کارساز شود.»
نسرین ستوده اولین شهروند ایرانی ست که موفق به اخذ این جایزه شده است.
بنا به اطلاع رضا خندان، نسرین ستوده، برای حمایت از کارش جایزه‌ای به ارزش ۱ میلیون کرون سوئد دریافت خواهد کرد. این جایزه برای استفادهٔ شخصی نیست و همچون سال‌های گذشته، نامزدهای مورد تجلیل سال ۲۰۲۰ در یک جریان همگانی پیشنهاد شدند که در آن هرکسی می‌توانست نام اشخاص یا سازمان‌هایی را برای بررسی ارسال کند.
مراسم گرامیداشت تجلیل‌شوندگان طی یک برنامه اهدای جوایز در تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۲۰ به صورت مجازی برگزار خواهد شد.
متن کامل بیانیه‌ٔ «بنیاد زیست صحیح سوئد»(Swedish Right Livelihood Foundation)، به این شرح است:
«بنابر اعلام “بنیاد زیست صحیح”(Right Livelihood Award)، نسرین ستوده در حوزهٔ حقوق بشر، که در حال حاضر به دلیل فعالیت‌هایش زندانی است، بخاطر ارتقای آزادی‌های سیاسی و اصل حاکمیت قانون در ایران، یکی از برندگان جایزهٔ “زیست صحیح” در سال ۲۰۲۰ است که عموماً با نام “جایزهٔ جایگزین نوبل” شناخته می‌شود.
جایزه سوئدی “زیست صحیح”، جایزه‌ای مشهور و بین‌المللی است که از سال ۱۹۸۰ به این سو، به پاس احترام به افراد شجاع و تحول‌آفرین اعطا می‌شود. این جایزه با ارج نهادن به اقدامات افراد شجاع و دوراندیش و ایجاد ارتباطات تأثیرگذار در سراسر جهان، به‌دنبال شتاب بخشیدن به تغییرات اجتماعی فوری و بلندمدت است.
نسرین ستوده، سابقه‌ای طولانی در دفاع از حقوق زندانیان سیاسی، فعالان اپوزیسیون، زنان و کودکان در مقابل رژیم سرکوبگر ایران دارد. او در حال حاضر به‌دلیل ایستادگی دربرابر نظام حقوقی سخت و بی‌رحمانهٔ این کشور، درحال گذراندن مجازات طولانی زندان است. از اواسط ماه اوت، او در اعتراض به ادامه بازداشت خودسرانه زندانیان سیاسی و شرایط بسیار بد زندان‌های ایران در زمان همه‌گیری کووید-۱۹ اعتصاب غذا کرده است.
نسرین ستوده، علی‌رغم زندانی شدن و تهدیدهای مداوم خانواده‌اش، همچنان مدافعی سرسخت برای حقوق بشر و اصل حاکمیت قانون است.
وجه تمایز او «داشتن فعالیت‌های بی‌پروا، با وجود بودن در معرض خطر شخصی، برای ارتقای آزادی‌های سیاسی و حقوق بشر در ایران» است.
او اولین تجلیل‌شوندهٔ ایرانی است که جایزهٔ “زیست صحیح” را دریافت می‌کند.»
شایان ذکر است، تا کنون شمار زیادی از شهروندان ایرانی و غیرایرانی از سراسر جهان؛ نهادهای حقوق بشری و سازمان‌های بین المللی به محکومیت سنگین خانم ستوده اعتراض کرده‌اند.
روز جمعه ۳ خرداد ۱۳۹۸ برابر با ۲۴ ماه مه ۲۰۱۹، کانون وکلای بروکسل، در حضور اعضای کانون وکلای این شهر، چند تن از مقامات بلژیکی و شماری از ایرانیان حاضر در سالن کاخ دادگستری بلژیک، بزرگ‌ترین جایزه حقوق بشر کانون وکلای بروکسل را در حالی به نسرین ستوده اعطا کرده‌بود.
عفو بین‌الملل پیش‌تر بازداشت نسرین ستوده مدافع حقوق بشر را ظالمانه خوانده و در بیانیه‌ای خواستار فشار اروپا برای آزادی نسرین ستوده شده‌بود.
شهردار پاریس پیش از این با صدور بیانیه‌ای از اعطای شهروندی افتخاری پاریس به نسرین ستوده وکیل دادگستری زندانی در ایران، به علت نقش‌اش در دفاع از حقوق بشر در ایران خبر داده و روز دوشنبه ۱۲ فروردین ۱۳۹۸ با بیان اینکه استقامت نسرین ستوده در دفاع از آزادی های اساسی و حقوق زنان برای همه الهام بخش است، اعطای شهروندی افتخاری به خانم ستوده را دفاع از فعالیت های او و پیامی برای آزادی او از زندان ذکر کرد.
همچنین روز پنج‌شنبه ۲۹ فروردین ۲۰۰ تن از وکلای دادگستری میلان در حمایت از نسرین ستوده، در مقابل کنسولگری ایران در این شهر تجمع کردند.
رئیس کانون وکلای شهر میلان در سخنرانی خود در این روز گفت: «نسرین‌ستوده به حکم خیلی سنگینی محکوم شده است به یک دلیل مشخص؛ که از اشخاصی که نباید، دفاع کرده است».
انجمن قلم سوئد، نیز جایزه ویژه سال ۲۰۱۸ خود را به نسرین ستوده اهدا کرده و در متنی که در سایت رسمی این انجمن منتشر شده آمده است: «جایزه امسال کورت توخولسکی پن سوئد، به نسرین ستوده، وکیل حقوق بشری و نویسنده، به خاطر دلیری او و مبارزه بی‌وقفهاش در راه دفاع از صداهایی که در خطر سانسور و خاموشی در ایران قرار دارند، داده می‌شود.»