زینب جلالیان، زندانی سیاسی کُرد محکوم به حبس ابد، در حالی که سیزدهمین سال از دوران محکومیتش را می گذراند، همچنان به صورت بلاتکلیف در سلول انفرادی در زندان مرکزی کرمان و در تبعید به سر می برد.
این زندانی سیاسی کُرد محکوم به حبس ابد، که روز پنج‌شنبه ۵ تیرماه ۱۳۹۹، بدون اطلاع قبلی در حالی که به ویروس کرونا مبتلا شده و در اعتصاب غذا به سر می بُرد، از بند قرنطینه زندان قرچک ورامین به زندان مرکزی کرمان منتقل شده و پس از گذشت بیش از ۲ ماه، همچنان در سلول انفرادی این زندان نگهداری می‌شود.
بنا به اطلاع منابع آگاه طی تماس های تلفنی که زینب با خانواده‌اش دارد از ادامه نگهداریش در شرایط سخت سلول انفرادی خبر داده است.
زینب جلالیان به خانواده اش گفته مسئولان زندان کرمان به او وعده داده‌اند تنها در صورتى او را به زندان خوی باز خواهند گرداند که حاضرباشد هزینه انتقال به زندان خوی را خودش پرداخت کند، علی رغم وعده مسئولان زندان تاکنون اقدام موثری در این زمینه انجام نداده اند.
زینب جلالیان از تاریخ ۳۱ خرداد با درخواست بازگشت به زندان خوی یا انتقال به زندان اوین و همچنین رسیدگی‌های پزشکی پس از ابتلا به کرونا دست به اعتصاب غذا زده بود، اما در ششمین روز از اعتصاب غذا در تاریخ ۵ تیرماه ۱۳۹۹، از بند قرنطینه زندان قرچک به زندان مرکزی کرمان منتقل شد.
پیشتر علی جلالیان پدر زینب جلالیان زندانی سیاسی محکوم به حبس ابد، با اعلام خبر ابتلای دخترش به ویروس کرونا در زندان قرچک گفته بود: شب سه‌شنبه ۱۳ خرداد ماه، این زندانی سیاسی به دلیل تنگی نفس شدید به بهداری زندان قرچک منتقل شده و پس از انجام معاینه و آزمایشات، بیماری او کووید-۱۹ تشخیص داده شده اما با این وجود مسئولان زندان به دستور وزارت اطلاعات از انتقال وی به بیمارستان خودداری می‌کنند.
زینب جلالیان، در آخرین تماس تلفنی خود با خانواده اش در روز شنبه ۱۷ خرداد ماه ۱۳۹۹، گفته بود که همچنان تب شدید و تنگی نفس دارد و در بخش قرنطینه زندان قرچک به همراه چند زندانی دیگر مبتلا به کرونا در اتاقی جدا نگهداری می‌شود.
گفتنی است، پزشک بهداری زندان قرچک به زینب جلالیان گفته بود که ویروس ریه‌اش را درگیر کرده و آنها درصدد کنترل عفونت ریه از طریق دارو هستند.
همچنین روز چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹، زینب جلالیان زندانی سیاسی محکوم به حبس ابد، به دلایل نامشخصی، از سوی نیروهای امنیتی از زندان خوی خارج و به بند قرنطینه زندان قرچک ورامین منتقل شده بود.
به گفته خانواده زینب جلالیان، وی طی روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه با چشمبند و دستبند به زندان‌های ارومیه و کرمانشاه و اوین تهران منتقل شده و نهایتاً پس از امتناع این زندان‌ها از پذیرش او، مأموران امنیتی وی را به زندان قرچک ورامین برده‌اند.
یک منبع نزدیک به خانواده زینب جلالیاندر این خصوص افزوده بود: « انتقال او به بند قرنطینه زندان قرچک ورامین در حالی ست که هم‌اکنون حدود ۸۰ زندانی که طی روزهای اخیر به زندان قرچک وارمین منتقل شده‌اند در آنجا نگهداری می‌شوند و با توجه به شیوع ویروس کرونا در زندان‌ها خانواده او به شدت نگران وضعیت او هستند».
طبق گزارش منابع حقوق بشری، انتقال ناگهانی این زندانی سیاسی در حالی رخ داده است که طبق تأیید و گواهی پزشک، نامبرده از بیماری ناخنک چشم و برفک دهان رنج می‌برد.
سازمان عفو بین الملل طی بیانیه‌ای در اسفند ماه ۱۳۹۸، ضمن ناعادلانه خواندن حبس زینب جلالیان، زندانی سیاسی کرد، خواستار پایان دادن به آن شد.
زینب جلالیان، متولد ۱۳۶۱ اهل روستای «دیم قشلاقِ ماکو» از توابع استان «آذربایجان غربی» در ۲۰ اسفند ماه ۱۳۸۶، در سن ۲۵ سالگی توسط ماموران اداره اطلاعات کرمانشاه با ضرب و شتم و به زور اسلحه در جاده کرمانشاه – سنندج بازداشت شد.
دلیل بازداشت او همکاری با شاخه سیاسی حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) اعلام شده بود.
این زندانی سیاسی کُرد، پس از بازداشت به بازداشتگاه ستاد خبری اطلاعات واقع در کرمانشاه (میدان نفت) منتقل شده بود.
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی او متمرکز بر توانمندسازی زنان، متعلق به اقلیت کرد ایران و تحقق حق تعیین سرنوشت کردها بوده است.
«زینب جلالیان» هشت ماه در سلول انفرادی بدون دسترسی به وکیل نگهداری شد.
او در آذرماه ۱۳۸۸، به اتهام «محاربه از طریق عضویت در گروه پژاک» در دادگاهی چند دقیقه‌ای، غیرعلنی و بدون حضور وکیل به اعدام محکوم شد و حکم صادره از سوی دیوان عالی کشور تایید و به او ابلاغ شد.
شعبه یک دادگاه انقلاب کرمانشاه علیرغم وجود هیچ مدرکی دال بر دست داشتن زینب جلالیان در فعالیت‌های مسلحانه پژاک، او را متهم به «اقدام مسلحانه علیه جمهوری اسالمی ایران» کرد.
بر اساس اعلام رسانه ها و اطلاعات به دست آمده حکم صادره علیه این زندانی سیاسی در ۲۹ آبان ماه ۱۳۹۰ به حبس ابد کاهش یافت، اما تا کنون هیچ حکمی به او ابلاغ نشده و علی رغم مشکلات جسمانی از جمله اختلال بینایی و خطر از دست دادن آن، بدون حتی یک روز مرخصی همچنان در بند است و از بیماری‌های عدیده‌ای رنج می‌برد.
او گفته است که در طی این دوره، ماموران اطلاعات او را مورد شکنجه از جمله تحمل شلاق بر کف پا، مشت به شکم، کوباندن سر به دیوار و تهدید به تجاوز قرار دادند. او در آذر ماه ۱۳۸۷ به اتهام محاربه به اعدام محکوم شد.
محاکمه «زینب جلالیان» به شدت ناعادلانه بود و بیشتر از چند دقیقه طول نکشید.
دادگاه پس از اشاره به همکاری زینب جاللیان با شاخه سیاسی پژاک و چندین بار رفت و آمد او بین ایران و عراق در رای نهایی نوشت: «نامبرده چه بسا در عملیات‌های تروریستی نیز شرکت داشته است که از بیان حقایق خودداری میکند.» این استدلال نقض بارز اصل برائت است که بر اساس آن متهم حق دارد بی‌گناه فرض شود مگر اینکه مجرمیت او، مطابق قانون در یک دادگاه عادلانه خارج از هرگونه شک و تردید معقول توسط دادستان اثبات شود.
زینب جلایان تنها چند هفته پیش از دادگاه اجازه گرفتن وکیل را یافت.
با این حال، محاکمه او بدون حضور و اطلاع وکیلش برگزار شد. حکم اعدام وی در ادیبهشت ماه سال ۱۳۸۸، توسط دادگاه تجدید نظر تأیید شد اما بعدتر در آذر ماه ۱۳۹۰، با عفو رهبری به حبس ابد کاهش یافت.
در فروردین ماه ۱۳۹۵، کارگروه بازداشت‌های خودسرانه سازمان ملل از مقامات ایران خواست بی‌درنگ «زینب جلالیان» را آزاد کنند، چرا که او تنها به خاطر کاربست مسالمت‌آمیز حق آزادی بیان و حق آزادی ارتباطات از طریق فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی برای حقوق زنان کرد و فعالیت سیاسی در شاخه غیر نظامی پژاک بازداشت شده است.
این نهاد سازمان ملل اعلام کرد که زینب جلالیان از حق بهره‌مندی از محاکمه عادلانه محروم شده و رفتارهای صورت گرفته با او ناقض اصل منع شکنجه و سایر رفتارها و مجازات‌های بی‌رحمانه، غیرانسانی و یا تحقیر کننده است.
«زینب جلالیان» در طی سال‌های طولانی زندان بارها از حقوق اساسی خود از جمله دسترسی به خدمات درمانی مناسب و کافی محروم مانده است. امتناع مقامات از ارائه خدمات درمانی به زندانیان چنانچه عامدانه و به منظور تنبیه، ارعاب، اخذ اعتراف یا اعمال تبعیض صورت گیرد و موجب درد و رنج شدید زندانی شود، شکنجه به شمار می‌آید.
«زینب جلالیان» در طول بازداشت خود در این بازداشتگاه به مدت یک ماه علی رغم تحقیر و فحاشی تحت شدیدترین شکنجه های روحی و جسمی قرار گرفت.
این زندانی سیاسی کُرد پس از درگیری لفظی با بازجوی خود جهت تحقیر و شکنجه روحی به «کانون اصلاح و تربیت زندان دیزل‌آباد کرمانشاه» که از زندان اصلی «دیزل آباد»، ۵ کیلومتر فاصله دارد منتقل و مدت ۷ سال را در آنجا سپری کرد.
«زینب جلالیان» در زمان بازداشت و پس از آن به علت شکنجه‌های شدید فیزیکی، از ناحیه بینایی دچار مشکل شده و از آن پس از اختلال بینایی نیز رنج می‌برد.
این زندانی سیاسی، تنها زندانی سیاسی زن در ایران است که به «حبس ابد» محکوم شده و بیش از ۱۳ سال است که بدون یک روز مرخصی دوران محکومیتش را می گذراند.