در ادامه آزار سیستماتیک شهروندان بهایی در ایران، سازمان ثبتاحوال کشور با حذف واژه «سایر ادیان» در گزینه دین در فرمهای ثبتنام کارتهای ملی هوشمند، چند ماه است که شهروندان بهایی را از دریافت کارت ملی هوشمند محروم کرده است. این محرومیت شامل بهاییانی که درخواست کارت ملی جدید به دلیل گم شدن کارت و یا تعویض کارتشان به علت مخدوش شدن و یا انقضا تاریخ کارت دارند هم میشود.
در همین زمینه یک شهروند بهایی از شیراز به «ایرانوایر» گفت: «برای ثبتنام به یکی از دفاتر پیشخوان خدمات دولتی رفتم. مسوول باجه، اطلاعات فردی مرا مانند نام، نام خانوادگی، تاریخ تولد، نام پدر، مادر و از این قبیل موارد پرسید و خودش فرم ثبتنام من را در کامپیوتر روی میزش پُر کرد. بعد آن را پرینت گرفت و برای امضا به من داد. در ستون اطلاعات فردی در بخش دین نوشته شده بود: اسلام. وقتی به او گفتم که مسلمان نیستم و لطفا بهجای اسلام گزینه سایر ادیان را انتخاب کنید او در جواب گفت که فقط اسلام، مسیحیت، کلیمی و زرتشتی در ستون دین آمده است و من اجازه دارم فقط یکی از این چهار تا را انتخاب کنم.»
مدتی است که در فرمهای جدید، گزینه سایر ادیان برداشته شده است. مسوول مربوطه وقتی با اعتراض این شهروند بهایی مواجه میشود، میگوید: «مشکلی پیش نمیآید این فقط برای ثبت در دفتر و فُرمالیته است. کسی هم متوجه نخواهد شد که تو اسلام نوشتهای!… در دستورالعمل جدید آمده که اگر متقاضی، یکی از این گزینهها را انتخاب نکرد، ثبتنام انجام نشود.»
چهار دین مذکور در فرمهای جدید ثبتنام کارت ملی طبق اصول ۱۲ و ۱۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عبارتاند از اسلام، دین رسمی ایران و ادیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی بهعنوان اقلیتهای شناختهشده محسوب شدهاند.
طبق اصول ۱۹، ۲۰ و ۲۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، همه مردم ایران صرفنظر از رنگ، نژاد، زبان و امثال اینها دارای حقوق مساوی و در حمایت قانون قرار دارند و هیچکس را نمیتوان بهصرف داشتن عقیدهای از حقوق انسانی و اجتماعی محروم کرد و مورد مواخذه و تعرض قرار داد. بر همین اساس، سازمان ثبتاحوال کشور کلیه اتباع ایرانی بالای سن پانزده سال واجد را دریافت کارت ملی اعلام کرده است.
اما چند ماه است که سازمان ثبتاحوال زیر نظر وزارت کشور، در یک اقدام غیرقانونی از پذیرش درخواست کارت ملی توسط شهروندان بهایی و دیگر باورمندان به عقایدی غیر از چهار دین ذکرشده در قانون اساسی جمهوری اسلامی خودداری کرده است.
یک شهروند بهایی از کرمان در رابطه با تبعات نداشتن کارت ملی هوشمند به «ایرانوایر» گفت: «هنوز کارتهای ملی قدیمی اعتبار دارند ولی بسیاری از فعالیتهای بانکی و خریدوفروشها فقط از طریق کارت ملی هوشمند انجام میشود مثلا اگر کسی بخواهد حساب بانکی باز کند فقط با کارت ملی هوشمند امکانپذیر است و بانکها کارتهای ملی قدیمی را نمیپذیرند.»
دو هفته پیش، کارت عابر بانک او گم میشود وقتی برای دریافت کارت جدید به بانک مراجعه میکند، مسوول مربوطه میگوید که صدور عابر بانک فقط با کارت ملی هوشمند انجامپذیر است: «من هم چون بهایی بودم و نتوانسته بودم کارت ملی هوشمند بگیرم مجبور شدم درخواستم را کنسل کنم. به یکی از شهرهای اطراف که رییس شعبه بانکش با من دوست بود مراجعه کردم. در آنجا هم به من گفتند که هویتم با این شماره کارت ملی از طرف ثبتاحوال تایید نمیشود و از دادن عابربانک به من معذور هستند. رییس شعبه بانک به من گفت که چند ماه است که اداره ثبتاحوال فقط شمارههای کارتهای ملی هوشمند را میپذیرد و تایید میکند.»
این شهروند بهایی در ادامه گفت طبق اظهار رییس بانک، در سیستم جدید سازمان ثبتاحوال هویت افراد با کدهای جدید کارتهای ملی هوشمند تعریف شده است. در سیستم جدید، بهاییان چون یکی از چهار دین مذکور در قانون اساسی نیستند، از ثبتنام و گرفتن کارت ملی هوشمند، محروم و هویتشان عملا بهعنوان یک شهروند ایرانی انکار میشود این در حالی است که بهاییان بزرگترین اقلیت دینی در ایران به شمار میروند… شاید دادن امکانات بیشتر به دارندگان کارتهای ملی هوشمند در جهت تشویق مردم به گرفتن این کارتهای شناسایی مؤثر باشد ولی برای شهروندان بهایی که حاضر به کتمان عقیده نیستند و گزینه اسلام را در فرم انتخاب نمیکنند، مشکلساز است.
مشخص نیست تغییر گزینه دین در فرمهای ثبتنام کارت ملی هوشمند به چه دلیل و از چه تاریخی به مرحله اجرا درآمده است. تنها گزارش مرتبط با این اقدام، اظهارات «محمدجواد ابطحی»، نماینده خمینیشهر در مجلس شورای اسلامی در دیماه سال گذشته است. به گزارش خبرگزاری مجلس شورای اسلامی، به نقل از محمدجواد ابطحی آمده است که در زمان ثبتنام برای دریافت کارت هوشمند ملی در بخش انتخاب دین علاوه بر ادیان رسمی ذکرشده در قانون اساسی، گزینه «سایر» وجود دارد که این گزینه به معنی به رسمیت شناختن فرقههای ضاله مانند بهاییت است. نماینده خمینیشهر در ادامه گفته است که طی تذکری به «عبدالرضا رحمانی فضلی»، وزیر کشور خواستار بازنگری در کارت ملی هوشمند و حذف گزینه «سایر» در بخش انتخاب دین که موجب رسمیت دادن به فرقههای ضاله میشود، شده است.
یک شهروند بهایی دیگر از تهران در خصوص پیگیریهایش برای گرفتن کارت ملی گفت: «پسازاینکه متوجه شدم در ستون دین، گزینه سایر ادیان حذف شده به اداره مرکزی ثبتاحوال تهران مراجعه کردم و در آنجا عنوان شد بنا به دستورالعمل جدید سازمان ثبتاحوال، گزینه سایر ادیان برداشته شده و اگر بخواهند گزینه مربوطه را دوباره اضافه کنند باید ورژن جدیدی نصب شود که حداقل چند ماه طول میکشد.»
این فرد در ادامه گفت که سپس به سازمان ثبتاحوال کل کشور مراجعه کردم و در آنجا به من گفته شد طبق قانون اساسی، دین بهایی دین رسمی نیست و گزینه سایر ادیان برداشته شده و دیگر اضافه نخواهد شد. تنها راه برای گرفتن کارت ملی هوشمند این است که یکی از چهار دین مذکور در فرم ثبتنام را انتخاب کنم.
از نظر این شهروند بهایی، ندادن کارت ملی هوشمند به باورمندان بهایی، شکل جدیدی از فشار اقتصادی بر بهاییان است زیرا که شهروندان بهایی را عملا در سال آینده از هر نوع فعالیت اقتصادی و اجتماعی محروم میکند حتی بهاییان بدون کارت هوشمند، قادر به ثبتنام برای دریافت گواهینامه رانندگی هم نخواهند بود. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی میتواند با توجه به آمار کارتهای شناسایی هر ایرانی، تعداد شهروندان بهایی را در مجامع جهانی خیلی کمتر از تعداد واقعی نشان دهد.
گزارشگران حقوق بشر سازمان ملل، بارها به بهایی ستیزی توسط حکومت جمهوری اسلامی ایران اعتراض کردهاند و این سرکوب سیستماتیک را مصداق بارزی از بیتوجهی این حکومت به معاهدات حقوق بشری دانستهاند.
قانون اساسی جمهوری اسلامی، بهاییت را به عنوان دین یا مذهب به رسمیت نمیشناسد، از این رو بازداشت و زندانی کردن بهاییان نیز در طول چهار دهه کماکان ادامه داشته است.
در سالهای اخیر، بدرفتاری با بهاییان تشدید شده است و شامل تخریب قبرستانهای آنان، دستگیریهای خودسرانه، حمله به منازل، ضبط اموال، اخراج از کار، و سلب حقوق مدنی اساسی از آنها شده است. جوانان بهایی ایرانی همچنان از حق تحصیلات دانشگاهی محرومند و هر دانشگاهی که دانشجویان بهایی در آن مشغول به تحصیل باشند وادار به اخراج آنها میشود. متخصصین بهایی از انتصاب در شغلهای دولتی محروم هستند و به دلیل اعتقاداتشان از جانب شرکتهای خصوصی مورد تبعیض قرار میگیرند. حتی کسانی که از آنها دفاع میکنند نیز مورد حمله قرار میگیرند.