پناهجویان در تایلند؛ شاید در وهله اول کمی جا بخورید که در تایلند هم پناهجویان و پناهندگان زیادی سکونت دارند، ولی اشتباه نخوانده‌اید.
پناهجویان در تایلند، کشوری در جنوب شرقی قاره کهن آسیا، با چه مسائلی روبه‌رو هستند؟
شاید نام تایلند برای بسیاری از ایرانیان یادآور کشوری جذاب و توریستی همراه با خرید، تفریح در پارک‌های آبی، خوش‌گذرانی و مشروب، کلوپ‌های رقص شبانه و یا حتی سکس باشد، اما موضوع برای فردی که به عنوان پناهجو در این کشور زندگی می‌کند، خیلی فرق دارد.
در تایلند افرادی هستند که به دلایل مختلف به سازمان ملل متحد در این کشور پناه آورده‌اند، اما وضعیت‌شان به گونه‌ای دیگر رقم خورده است.
شهروندانی از کشورهای ایران، میانمار، کره شمالی، پاکستان، هند، سوریه، عراق و … در دفتر سازمان ملل متحد در تایلند نام خود را به عنوان پناهجو ثبت کرده‌اند.
پناهجویان در این کشور، سال‌هاست از زندگی جا مانده‌اند و شاید در هیچ کشور دیگری “اینچنین به حال خود رها نشده باشند”.
مشکلات عدیده‌ای که با آن مواجه هستند، شاید شما را لحظه‌ای به این فکر بیندازد که سازمان ملل در این کشور فقط یک نام است و نه بیشتر!
زندگی یک فرد، زمانی که به سازمان ملل در این کشور پناه می‌‌آورد و پس از ثبت‌نام در این سازمان، تازه با دردسرهایی شروع می‌شود که “از اساس جایی مشابه‌اش دیده نشده‌است.”
مهم‌ترین موضوع این است که نه دولت و نه پلیس تایلند، اوراق هویتی سازمان ملل را که در زمان ثبت‌نام به فرد پناهجو تحویل داده‌شده را به رسمیت نمی‌شناسد و این بزرگ‌ترین دغدغه یک پناهجو در این کشور است. خصوصا در یکی دو سال اخیر که دنیا با بحران پناهجویی مواجه شده است.
مسئله اقامت موقت پناهجویان حتی با وجود داشتن مدارک ثبت‌نام، موضوع اولی است که در صحبت با آن‌ها عنوان می‌شود:
“پلیس تایلند در صورتی که بخواهد می‌تواند فرد پناهجو را بدون دلیل موجهی بازداشت کند و حتی با وجود همراه داشتن اوراق هویتی و کارت شناسایی سازمان ملل متحد (UNHCR) به زندان منتقل کند.”
موضوع این است که “سازمان ملل در این کشور برای دولت و پلیس وجهه‌ای ندارد و مدارک مربوط به آن را به عنوان دلیلی برای اقامت قانونی، ولی موقت فرد پناهجو نمی‌پذیرند.”
بنابراین اگر شما در تایلند پناهجو باشید و پلیس دستگیرتان کند، اولین جایی که احتمالا منتقل شوید، زندان است.
“هر پناهجویی را که توسط پلیس مورد شناسایی و بازجویی قرار بگیرد، ممکن است پس از بازداشت به زندان فرستاده شود. جایی که با او شبیه به مجرمان و خلاف‌کاران رفتار می‌شود تا پناهجو!”
پس از آن سایه اخراج و دیپورت شدن را هم اضافه کنید.
پناهجویان در تایلند هیچ‌گونه حقوقی ندارند و اگر بازداشت شوند، به سادگی امکانی برای آزادی نمی‌یابند.
محل نگهداری آن‌ها در زندان از نظر محیطی، به شدت آلوده و به جز موارد معدود و حاد به مراکز درمانی منتقل نمی‌شوند و توجهی از نظر پزشکی به وضعیت آن‌ها نمی‌شود.
همچنین از طرف سازمان ملل پشتیبانی نمی‌شوند:
“یک پناهجو در تایلند اگر بد شانسی بیاورد ممکن است توسط پلیس در خیابان بازداشت شده و پس از آن تا ۵ سال یا گاهی طولانی‌تر در زندان بماند تا تکلیف پرونده‌اش روشن شود و بعد هم معلوم نیست که او را به کشورش بازگردانده یا اینکه پرونده‌اش در صورت قبولی در مصاحبه به کشور سوم ارجاع داده‌شود، اگر نه و در صورت رد شدن در مصاحبه آنقدر در زندان می‌ماند که خودش انصراف دهد و با هزینه خودش به کشورش بازگردد!”
به همین دلیل بیشتر پناهجویان برای اینکه گرفتار پلیس نشوند، گاه باید روزها و هفته‌ها از اتاق کوچک اجاره‌ای‌شان که چند برابر نرخ معمول کرایه کرده‌اند، خارج نشوند و خود و خانواده‌شان را در فضای چند متری اتاق محبوس کنند.
حال یک پناهجو اگر خوش شانس باشد و در این مدت مشکلی از طرف پلیس برای او پیش نیاید، باید سال‌ها منتظر بماند تا پس از قبولی در مصاحبه، پرونده‌اش را به کشور سوم ارجاع دهند که این روند هم حداقل طی دو سال اخیر به شدت طولانی شده‌است.
پناهجویان در تایلند بدون داشتن اجازه اقامت، با مشکلاتی از جمله اجاره محلی برای زندگی یا یافتن شغل مواجه هستند.
اجاره کردن یک اتاق کوچک به سختی امکان پذیر است و گاه شماری از مالکین اتاق‌ها، اجاره بهایی بالاتر از نرخ معمول را از پناهجو طلب می‌کنند و یا بعضا دیده شده صاحب‌خانه در طول مدت زندگی فرد پناهجو در محل مورد اجاره یا پس از آن از او پول بیشتری می‌خواهد که در صورت مخالفت یا امتناع فرد پناهجو در مقابل این درخواست تهدید می‌شود که با پلیس تماس می‌گیرند تا فرد را بازداشت یا از همان به اصطلاح خانه (اتاق کوچک یا سوییت) بیرون کنند.
از طرف دیگر پس از افزایش تصاعدی نرخ تورم در ایران طی سال‌های اخیر و بی‌ارزش شدن پول ایران در مقابل ارز سایر کشورها، دریافت کمک هزینه برای گذران زندگی که از طرف خانواده‌ها یا بستگان‌شان از ایران ارسال می‌شد، هم دیگر دردی را از آن‌ها دوا نمی‌کند، چرا که عملا ریال ایران دیگر ارزش چندانی در مقابل بات (baht) تایلند (واحد پولی این کشور) ندارد.
از این سو بسیاری از پناهجویان ایرانی برای پرداخت اجاره خانه و هزینه‌های مرتبط با خورد و خوراک، پوشاک و نیازهای ابتدایی یک زندگی معمولی شدیدا در تنگنا قرار دارند و به سختی روزگار می‌گذارند.
حالا مسائلی مثل بیماری یا اتفاقات پیش‌بینی نشده را هم به این مصائب اضافه کنید.
“از یک پناهجوی ساکن تایلند، پس از سال‌ها زندگی و بلاتکلیفی در این کشور و با همه گرفتاری‌هایش چه خواهد ماند؟!”
این پرسشی است که یکی از پناهجویان ساکن بانکوک می‌کند.
در بخش بعدی این یادداشت [که به زودی منتشر می‌شود] همراه علی‌رضا می‌شویم.
علی‌رضا یکی از پناهجویانی است که در یکی از شهرهای تایلند زندگی می‌کند و به دلایلی مایل نیست نام واقعی‌اش منتشر شود.
او برای ما از برخی مصائب و مشکلاتی که ایرانیان پناهجو در آن کشور طی سال‌ها با آن مواجه هستند، بیشتر خواهد گفت. همچنین از نهادهای بین‌المللی رسانه‌های حقوق بشری خواهد خواست که به معضلات پناهجویان این کشور توجه بیشتری کنند.
در بخش پناهندگان و مهاجران، در وب‌سایت کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، اطلاعات بیشتری از وضعیت پناهجویانی که در ترکیه، صربستان، یونان یا نقاط دیگر دنیا زندگی می‌کنند، کسب کنید.
همینطور در صورتی که مایل باشید با ارسال نام و شماره تلفن خود به ایمیل کمپین می‌توانید، از دوران پناهجویی خود و همینطور از مسائل و مشکلات کشوری که در آن به‌سر می‌برید، بگویید.