«فتاح پوراحمد»، متولد ۱۳۴۹ و معلم بازنشسته زبان انگلیسی اهل اشنویه است که به دلیل فعالیت‌های سیاسی و مدنی‌اش با حکم زندان مواجه شد.
او اکنون در ترکیه به‌سر می‌برد و علی‌رغم ابتلا به بیماری قلبی و گرفتگی عروق کرونری، کماکان بلاتکلیف در ترکیه دوران پناهجویی خود را پشت سر می‌گذارد.
طولانی شدن رسیدگی به پرونده‌های پناهندگان از مهمترین دغدغه‌های یک پناهنده است.
عدم رسیدگی و توجه به موقع سازمان ملل متحد در ترکیه و طولانی‌شدن پروسه پناهجویی، باعث بروز مشکلات جدی در سلامتی روانی و جسمی افراد و همینطور موجب آسیب‌های مختلف به زندگی خانواد‌ه‌های پناهندگان شده‌است.
بیشتر پناهندگان ساکن ترکیه طی مصاحبه‌های مختلف و گفتگوهایی که پیش‌تر در کمپین منتشر شده، این عدم رسیدگی را حادترین مسئله خود می‌دانند.
آنها می‌گویند: “با مشکلاتی مثل بی‌کاری، گرسنگی، بیماری و … کنار می‌آیند، اما زمانی که به مدت طولانی با همین مسائل سر کنند، دیگر گذران زندگی سخت و گاه غیرممکن می‌شود.”
بیشتر پناهندگان و پناهجویانی که در ترکیه بسر می‌برند، بر این باورند: “از زمانی که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) بخشی از وظایف خود را به اداره مهاجرت ترکیه سپرده، وضعیت آنها به مراتب بدتر شده‌است.”
«فتاح پوراحمد»، یکی از این پناهجویان سیاسی است که به همراه همسر و دو فرزندش در شهر مرزی وان در ترکیه ساکن است.
فعالیت‌های سیاسی و مدنی «فتاح پوراحمد» از سال ۱۳۹۲ آغاز شد و “همکاری خود را با افراد و سازمان‌ها و رسانه‌های خارج از کشور ادامه داد و برای آنها اخبار، گزارشات و مستنداتی را در غالب فیلم، عکس، مقاله و تحقیق ارسال می‌کرد”.
وی ساعت یک‌ونیم بعدازظهر روز ۱۳ تیرماه ۱۳۹۵ در مسیر منزل توسط ماموران اداره اطلاعات بازداشت شد و وسایل شخصی‌اش از جمله کامپیوتر، کتاب‌ها، چند یادداشت، آلبوم شخصی، تلفن همراه و تبلت فرزندانش ضبط می‌شوند.
او را پس از بازداشت به اداره اطلاعات اشنویه منتقل می‌کنند و آنجا مورد ضرب و جرح ماموران قرار می‌گیرد.
شامگاه همان روز به همراه چند بازداشتی دیگر به بازداشتگاه اداره اطلاعات در شهر ارومیه منتقل می‌شود و ۶۶ روز مورد “بازجویی، توهین، ضرب و جرح و شکنجه” قرار می‌گیرد.
به او اتهامات “عضویت درحزب دمکرات”، “اجتماع و تبانی و اقدام علیه امنیت کشور”، “تبلیغات به نفع احزاب مخالف حکومت” و “توهین به علی خامنه‌ای” با درج طراحی‌ها و کاریکاتورها در پرونده‌اش تفهیم می‌شود. پس از اتمام مراحل بازجویی در ۱۸ شهریورماه همان سال به زندان عمومی شهرستان اشنویه منتقل شد.
در نهایت این فعال سیاسی با سپردن ۲۰۰ میلیون تومان وثیقه در روز ۱۰ مهرماه ۱۳۹۵ به صورت موقت زندان آزاد می‌شود. (بند هشت این گزارش)
-
“اما پس از آزادی مدام تهدید می‌شدم.”
او دوران پس از آزادی‌اش را اینطور وصف می‌کند: «از من می‌خواستند همکاری کنم، اطلاعات دوستانم را در اختیارشان بگذارم، آدرس‌ها و شماره‌های تلفن را می‌خواستند و من به دلیل ترس از بازداشت مجدد و همینطور نگرانی از کشته شدن‌های ساختگی توسط عوامل حکومتی و احتمال صدور حکم طولانی ۴۳ روز پس از آزادی به دلیل ممنوعیت خروج از کشور، مخفیانه به اقلیم کردستان عراق می‌روم».
پوراحمد، ۸۵ روز در کردستان عراق ماند و طی این مدت “در انتشارات دمکرات با نوشتن و ترجمه مقالات” به کار گمارده شد. اما “باز هم به دلیل ترس از عوامل امنیتی ایران و تداوم تهدیدها و هراس از گرفتارشدن خانواده‌اش و ملحق نشدن آنها به او”، کردستان عراق را به مقصد شهر وان در ترکیه ترک کرده و در بیستم بهمن ماه ۹۵ در اداره مهاجرت آن شهر نام خود را به عنوان پناهجو ثبت می‌کند.
اما این شروع، خود آغاز دردسرهای دیگری است.
همان دوران بود که در شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری دو شهر اشنویه یعنی در بهمن ۹۵ به صورت غیابی مجموعا به ۲۲ سال حبس تعزیری محکوم شد. هر چند بعدتر در دادگاه تجدیدنظر این حکم به ۱۷ سال و نیم کاهش یافت.
دوران پناهجویی‌اش در ترکیه با تشدید بیماری‌های قلبی و صدمات ناشی از ضرب و جرح دوران بازداشت آغاز شد.
به دلیل مشکلات قلبی و گرفتگی عروق در بیمارستانی در شهر وان بستری می‌شود و عمل آنژیو و بالن‌گذاری رگ‌های قلب او انجام گرفت.
برای عضویت در تلگرام کمپین اینجا کلیک کنید.
ادامه گزارش بعد از تصاویر:
چند ماه پس از ورودش به ترکیه خانواده نیز به او می‌پیوندد و پسر ۱۸ ساله و دختر ۱۵ ساله‌اش که اکنون مشغول تحصیل هستند، گاهی مجبورند برای کمک به هزینه های زندگی کار کنند.
همسر او نیز در حال یادگیری خیاطی است، شاید بعدتر بتواند گوشه‌ای از مخارج سنگین زندگی در ترکیه را تامین کند.
در این میان سازمان ملل هم کمک زیادی از نظر مالی به او نکرده و فقط یک کمک هزینه ناچیز به صورت ماهانه پرداخت می‌کند.
فتاح پوراحمد خطاب به نهادهای حقوق بشری، سازمان‌های مرتبط، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: “از سازمان ملل و اداره مهاجرت و دیگر سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهم، کمک کنند تکلیف‌مان زودتر روشن شود و با انتقال من و خانواده‌ام به کشور سوم موافقت کنند و ما را از این شرایط نجات دهند.”
این معلم بازنشسته و پناهنده سیاسی در روز ۵ می ۲۰۱۷ میلادی پیش مصاحبه و روز ۴ دسامبر ۲۰۱۷ (سه شنبه ۱۳ آذرماه ۱۳۹۶) مصاحبه اصلی او صورت می‌گیرد.
از طرفی پس از آنکه سازمان ملل بخشی از وظایف خود را به اداره مهاجرت ترکیه سپرد، بعد از یک‌سال انتظار برای گرفتن جواب قبولی، سازمان ملل پرونده‌اش را برای مصاحبه مجدد به اداره مهاجرت ترکیه می سپارد.
این موضوع هم مزید علت شده و نگرانی او را دو چندان کرده است.
پناهجویان پس از ثبت نام در اداره مهاجرت یا شعب مربوط به سازمان ملل پس از گذشت یک تا دو سال و گاهی بیشتر مورد مصاحبه در خصوص خطری که برای آنها در ایران پیش آمده‌بود، قرار می‌گیرند.
آقای پوراحمد در مورد وضعیت کنونی‌اش در شهر وان می‌گوید: «وان شهر مرزی ترکیه با ایران است و به همین دلیل همیشه از این می‌ترسیم که توسط نهادهای امنیتی ربوده شده و به ایران بازگردانده شویم. حتی سال گذشته چندین تماس مشکوک داشتم و مرا تهدید به بازگشتن کردند».
او اضافه می‌کند: «من بارها شرح این تهدیدها را به اداره مهاجرت، اداره آسام (سازمانی وابسته به سازمان ملل متحد) و پلیس ترکیه گزارش کرده‌ام، اما همچنان این ترس را دارم که نیمه شبی یا روزی مرا به کشورم، جایی که زندان طولانی مدت در انتظارم است برگردانند».
- خواسته شما چیست؟
“بدون شک که اگر من به ایران برگردم یا بازگردانده شوم، با زندانی طولانی مدت یا حتی بدتر مواجه می‌شوم، اما موضوع این است که الان در ترکیه هم تر و خشک با هم می‌سوزند و ما قربانی قوانین جدید سازمان ملل و دولتمردانی شده‌ایم که دیگر پناهنده‌ای نمی‌پذیرند. انتقاد من از سازمان ملل این است که پناهندگان واقعی را تشخیص دهند و روند برررسی پرونده‌ها را تسریع بخشند. سازمان ملل نسبت به شرایط امنیتی من و امثال من بی‌تفاوت است، در حالی که ترس و نگرانی من جدی است.”
برخی پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه می‌گویند: “در تماس‌های متعدد با سازمان ملل متحد دریافته‌اند که پذیرش پناهندگان ایرانی از سوی کشورهای پناهندهپذیر کُند یا متوقف شده‌است”، به همین دلیل جمعی از پناهندگان سعی کرده‌اند تا با استفاده از شبکه‌های اجتماعی صدای خود به گوش مجامع بین‌المللی برسانند.
اینجا در این مورد بخوانید: پناهندگان ترکیه؛ کمپین حمایت از پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه در توییتر چه هدفی دارد؟
در بخش پناهندگان و مهاجران، در سایت کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، می‌توانید اطلاعات بیشتری از پناهندگانی که در ترکیه، صربستان، یونان یا نقاط دیگر دنیا به سر می‌برند، به دست بیاورید.
سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) بزرگترین و رسمی‌ترین ارگان بین‌المللی در امور ساماندهی و حمایت از پناهجویان و پناهندگان جهان است و فعالیت گسترده‌ای در این خصوص دارد و به مسائل مربوط به پناهندگان رسیدگی می‌کند و ترکیه به عنوان یکی از کشورهای پناهنده پذیر دارای کمیساریای عالی پناهندگان و شعبه سازمان ملل در ترکیه یکی از فعال‌ترین مراکز این سازمان در خاورمیانه است.
بیشتر پناهندگان و پناهجویانی که در ترکیه بسر می‌برند، معتقدند، از زمانی که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) بخشی از وظایف خود را به اداره مهاجرت ترکیه سپرده، وضعیت آنها نه تنها بهتر نشده، بلکه برخورد اداره مهاجرت با آنها بدتر شده‌است.
پیش‌تر، پناهجویان پس از ثبت درخواست خود در دفتر سازمان ملل «آسام» در آنکارا مورد مصاحبه‌ای کوتاه قرار می‌گرفتند و بعد از گذشت حدودا دو سال “گاهی بیشتر”، مصاحبه بعدی (مصاحبه اصلی) با آنها صورت می‌گرفت و در صورت قبولی و داشتن شرایط لازم، در این مرحله، پرونده آنها به بخش کشوری یا اسکان برای کشور سوم (کشور امن) فرستاده‌می‌شد که از ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۸ (۱۹ /شهریور) روند ثبت‌نام پناهجویان به اداره مهاجرت ترکیه سپرده شده و فرد پناهجو به محض ورود به ترکیه در یکی از شهرهای این کشور در پلیس اداره مهاجرت نام خود را ثبت کرده و سپس مراحل بعدی مانند دادن وقت مصاحبه و … را طی می‌کند.
فعالان حقوق پناهندگان در ترکیه نگران هستند که دولت ترکیه با صلاحیتی که به دست آورده، روند اخراج پناهندگان را سرعت ببخشد و رسیدگی جدی به پرونده‌ها صورت نگیرد.
این سازمان در ترکیه اعلام کرده که اداره مهاجرت ترکیه مسئولیت بررسی پرونده‌های حمایت بین‌المللی را نیز بر عهده خواهد داشت.
هر چند کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل گفته “به فعالیت‌های حمایتی خود از جمله ارائه خدمات مشاوره به پناهندگان ادامه خواهد داد” با این حال این اقدام سازمان ملل، نگرانی‌هایی را برای پناهندگان در ترکیه به وجود آورده است.
پناهجویان در ترکیه با معضلات بسیاری مواجه هستند. از جملە مشکلات پناهجویان آیندە نامشخص است، تا جایی که حتی کسانی با پذیرفته شدن کیس پناهندگی از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد یا پلیس مهاجرت با بلاتکلیفی طولانی روبرو هستند و سال‌هاست در شرایط بدی زندگی می‌کنند.
به گفته برخی از پناهندگان در سال‌های اخیر، “مشکلات اقتصادی و گرانی بی‌سابقه پس از کودتای نافرجام در ترکیه”، گذران زندگی را دشوارتر از پیش کرده‌است و از سوی دیگر طولانی شدن پروسه رسیدگی به پرونده‌های پناهندگان، به‌خصوص بعد از قبولی در مصاحبه و عدم رسیدگی برای ارجاع این نوع پرونده‌ها به بخش کشوری جهت انتقال به کشور امن و آینده نامعلوم، باعث اختلال در زندگی بسیاری از پناهندگان شده است.
برخی کارشناسان و فعالان حقوق بشر در امور پناهندگان معتقدند که جنگ‌هایی که در سال‌های اخیر در خاورمیانه رخ‌داده است و افزایش جمعیت پناهندگان مرتبط با آن، یکی از علل عدم انتقال سریع پرونده‌ها به کشور سوم است و از سوی دیگر برخی از کشورهای پناهندهپذیر مانند آمریکا، کانادا و استرالیا با تغییر سیاست‌های خود در عدم پذیرش پناهنده، عملا این راه را برای پناهندگان از پیش دشوارتر کرده‌اند. (موضوعی که بعدتر به آن خواهیم پرداخت.)
مطالب مرتبط: