گزارشی از داریوش عدیم:
پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه می‌گویند: “در تماس‌های متعدد با سازمان ملل متحد دریافته‌اند که پذیرش پناهندگان ایرانی از سوی کشورهای پناهندهپذیر کُند یا متوقف شده‌است”، به همین دلیل جمعی از پناهندگان سعی کرده‌اند تا با استفاده از شبکه‌های اجتماعی صدای خود به گوش مجامع بین‌المللی برسانند.
یکی از این شبکه‌های اجتماعی توییتر است.
طولانی شدن رسیدگی به پرونده‌های پناهندگان از مهترین دغدغه‌های یک پناهنده ساکن ترکیه است.
عدم رسیدگی و توجه به موقع سازمان ملل متحد در ترکیه و طولانی شدن پروسه پناهجویی، باعث بروز مشکلات جدی در سلامتی روانی و جسمی افراد و همینطور موجب آسیب‌های مختلف به زندگی خانواد‌ه‌های پناهندگان شده‌است.
بیشتر پناهندگان ساکن ترکیه طی مصاحبه‌های مختلف و گفتگوهایی که پیش‌تر در کمپین منتشر شده، این عدم رسیدگی را حادترین مسئله خود می‌دانند.
آنها می‌گویند با مشکلاتی مثل بی‌کاری، گرسنگی، بیماری و … کنار می‌آیند، اما زمانی که به مدت طولانی با همین مسائل سر کنند، دیگر گذران زندگی سخت و گاه غیرممکن می‌شود.
بیشتر پناهندگان و پناهجویانی که در ترکیه بسر می‌برند، معتقدند، از زمانی که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) بخشی از وظایف خود را به اداره مهاجرت ترکیه سپرده، وضعیت آنها نه تنها بهتر نشده، بلکه برخورد اداره مهاجرت با آنها بدتر شده‌است.
«مرجان» از پناهندگان ساکن ترکیه یکی از کسانی است که در توییتر حضوری فعال دارد و سعی می‌کند به هر نحو صدای خود و دوستانش را به دولتمردان کشورهای مختلف، رسانه‌ها و سازمان‌های حقوق بشری برساند.
مرجان به کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، می‌گوید: «با توجه به اینکه سازمان ملل دیگر پاسخی به تماس‌های مکرر ما در رابطه با باز اسکان در کشور سوم و امن را نمی‌دهد، ما تلاش داریم، تا مشکلات خود را به هر طریق بیان کنیم و بپرسیم: “چرا دولت‌ها از پذیرش پناهندگان ایرانی سر باز می‌زنند”».
برخی پناهندگان و پناهجویان ایرانی به همین دلیل [تقریبا] هر شب بین ساعت ۲۱ تا ۲۳ به وقت ترکیه در توییر با توجه به اینکه مقامات بلندپایه کشورهای مختلف حساب کاربری دارند و همینطور رسانه‌های گوناگونی فعال هستند، مشکلات خود را طرح کرده و از مصائب دوران این برهه از زندگی‌شان می‌گویند.
این فعالیت جدای از توفان‌های توییتری است که در همین خصوص به مناسبت‌های مختلف و بیشتر با هشتگ‌های “#IranianRefugeesInTurkey” و ” #Resettlement4Iranian” توسط کمپین حمایت از پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه (در توییتر) برگزار می‌شود.
شاید اگر در توییتر فعال باشید با سرچ ساده این دو هشتگ بتوانید به گوشه‌ای از آنچه در ترکیه بر ایرانیان پناهنده و پناهجو می گذرد، آگاه شوید.
دوره‌ای از زندگی که برای بسیاری از پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه بیشتر به “برزخ” شباهت دارد. آنها در این کمپین سعی دارند تا روزنه و نور امیدی هر چند اندک برای خود باز کنند.
مرجان اضافه می‌کند: «ما تا کنون از طرف بسیاری از خبرگزاری‌ها و افراد صاحب نام چه ایرانی و چه خارجی حمایت شده‌ایم و همینجا از همه‌شان تشکر می‌کنم. هر چند آخر هر شب که برنامه‌های توییتری‌مان تمام می‌شود با خودم می‌گویم توفان امشب هم تمام شد، اما توفان زندگی‌مان در ترکیه کماکان ادامه دارد».
کمپین حمایت از پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه (در توییتر) از اولین روزهای سال ۲۰۱۹ کار خود را آغاز کرد.
در طول این مدت مجامع بین‌المللی، سازمان‌ها و نهادهای حقوق بشری تا حدی از شرایط بد پناهندگان ایرانی در ترکیه با خبر شده‌اند، اما پناهندگان ایرانی همچنان وضعیت‌شان بلاتکلیف است و این بلاتکلیفی وضعیت روحی و گاه جسمی آنها را تحت تاثیر قرار داده‌است.
مسئولیت رسیدگی به پرونده‌های پناهندگان از طرف سازمان ملل متحد به اداره مهاجرت ترکیه واگذار شده و همین موضوع در کنار مسائل دیگر زندگی را برای آنها بغرنج‌تر کرده‌است.
پناهندگان اجازه خروج از شهر برای سفر (به جز در مواردی برای دیدار با بستگان درجه یک) ندارند. حق جابه جا شدن برای اسکان در شهر دیگر و همینطور اجازه کار به آنها داده نمی‌شود.
در این بین اگر پناهنده‌ای هم بدون اخذ مجوزهای لازم از اداره مهاجرت از شهر خارج شود، احتمال اخراج او توسط اداره مهاجرت ترکیه تقریبا قطعی است.
مرجان اینطور ادامه داد: «حالا شما فرض کنید کسی اجازه هیچ کاری را نداشته باشد، از کجا و چطور هزینه‌های زندگی در ترکیه که اخیرا به شدت افزایش داشته را تامین کند؟ از طرف دیگر عدم رسیدگی به پرونده‌ها برای اسکان در کشور سوم گذران زندگی را شبیه برزخ کرده‌است».
“برخی پناهندگان توانسته‌اند مشکلات خود را برای اتحادیه اروپا، دفتر مرکزی سازمان ملل در ژنو، ارسال کنند، اما پاسخی در خور توجه به آن ها داده نشده است.”
“رئیس کمیساریای عالی پناهندگان در سازمان ملل هم در توییتر بسیاری از اعضای این کمپین را به این دلیل که مدام مورد خطاب قرار می گرفته، بلاک کرده.”
از طرف دیگر مقامات کشورهای آمریکا، کانادا و استرالیا در توییتر تا حدی از شرایط موجود آگاه شده اند.
این سه کشور، از جمله کشورهایی بودند که سال های گذشته شمار زیادی از ایرانیان پناهنده را می‌پذیرفتند، اما در دو سه سال اخیر سهمیه‌های خود را به شدت کاهش داده یا از پذیرش پناهنده‌های ایرانی سر باز می‌زنند.
مقامات این کشورها، اعضای پارلمان‌ها، روزنامه‌نگارها، روسای جمهوری، خبرگزاری‌ها، افراد سرشناس در توییتر محور خطاب پیام‌های این کاربران در توییتر هستند و برای آنها، وضعیت موجود پناهندگان در ترکیه شرح داده شده و از آنها سوال شده که “چرا کشورهای پناهندهپذیر ایرانی‌ها را نمی پذیرند؟!”
از هفته گذشته فعالیت این کمپین شکل تازه‌ای به خود گرفته و هر شب مقامات یک کشور مورد سوال قرار می‌گیرند و برای هر کشور به صورت جداگانه این فعالیت کماکان ادامه دارد.
در طول این مدت حامیانی از سراسر جهان پیدا شده‌اند که با اظهار همدردی از این کمپین و پناهنده‌ها دفاع کرده‌اند و این باعث دلگرمی این افراد شده‌است.
مرجان در بین گفته‌هایش اضافه می‌کند: «ما البته از پناهندگان سایر کشورها هم حمایت کرده‌ایم. به عنوان نمونه یک پناهنده استرالیایی به نام حکیم در کشور تایلند به مشکل برخورده‌بود و ما از آن در توییت‌هایمان حمایت کردیم و بعد از رفع مسئله‌اش آنها از ما تشکر کردند و بعضی شهروندان استرالیا گفتند ما از پناهندگان ایرانی رضایت داریم و آنها دوست داریم و بابت همین موضوع از ما قدردانی کردند. البته خبرگزاری فارسی زبانی هم هستند که از ما حمایت کرده اند و از مشکلات‌مان در شبکه‌های خود گفته‌اند.»
“شبکه‌ها و خبرگزاری‌هایی مانند: «من و تو»، «بی‌بی‌سی»، «پارس‌تی‌وی»، «ایران‌اینترنشنال»، «ایران‌وایر»، «مسیح علینژاد»، «رادیو زمانه»، «شهروندیار» و …”
خواسته و هدف شما در این کمپین توییتری چیست؟
“ما از همه مجامع بین‌المللی و افراد سرشناس ایرانی سراسر دنیا درخواست حمایت داریم و فقط می‌خواهیم که رسیدگی به روند پناهنده‌های ایرانی سریع‌تر جریان یابد و از طرفی رسیدگی به پرونده‌ها به سازمان ملل برگردد و این روند تبعیض‌آمیز متوقف شود و یکی از خواسته‌های بارز ما شروع باز اسکان ایرانی‌ها است تا بتوانند زندگی جدید خود را در یک کشور امن آغاز کنند.”
در بخش پناهندگان و مهاجران، در سایت کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، می‌توانید اطلاعات بیشتری از پناهندگانی که در ترکیه، صربستان، یونان یا نقاط دیگر دنیا به سر می‌برند، با خبر شوید.
سازمان ملل متحد در امور پناهندگان UNHCR بزرگترین و رسمی‌ترین ارگان بین‌المللی در امور ساماندهی و حمایت از پناهجویان و پناهندگان جهان است و فعالیت گسترده‌ای در این خصوص دارد و به مسائل مربوط به پناهندگان رسیدگی می‌کند و ترکیه به عنوان یکی از کشورهای پناهنده پذیر دارای کمیساریای عالی پناهندگان و شعبه سازمان ملل در ترکیه یکی از فعال‌ترین مراکز این سازمان در خاورمیانه است.
بیشتر پناهندگان و پناهجویانی که در ترکیه بسر می‌برند، معتقدند، از زمانی که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) بخشی از وظایف خود را به اداره مهاجرت ترکیه سپرده، وضعیت آنها نه تنها بهتر نشده، بلکه برخورد اداره مهاجرت با آنها بدتر شده‌است.
پیش‌تر، پناهجویان پس از ثبت درخواست خود در دفتر سازمان ملل «آسام» در آنکارا مورد مصاحبه‌ای کوتاه قرار می‌گرفتند و بعد از گذشت حدودا دو سال “گاهی بیشتر”، مصاحبه بعدی (مصاحبه اصلی) با آنها صورت می‌گرفت و در صورت قبولی و داشتن شرایط لازم، در این مرحله، پرونده آنها به بخش کشوری یا اسکان برای کشور سوم (کشور امن) فرستاده‌می‌شد که از ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۸ (۱۹ /شهریور) روند ثبت‌نام پناهجویان به اداره مهاجرت ترکیه سپرده شده و فرد پناهجو به محض ورود به ترکیه در یکی از شهرهای این کشور در پلیس اداره مهاجرت نام خود را ثبت کرده و سپس مراحل بعدی مانند دادن وقت مصاحبه و … را طی می‌کند.
فعالان حقوق پناهندگان در ترکیه نگران هستند که دولت ترکیه با صلاحیتی که به دست آورده، روند اخراج پناهندگان را سرعت ببخشد و رسیدگی جدی به پرونده‌ها صورت نگیرد.
این سازمان در ترکیه اعلام کرده که اداره مهاجرت ترکیه مسئولیت بررسی پرونده‌های حمایت بین‌المللی را نیز بر عهده خواهد داشت.
هر چند کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل گفته “به فعالیت‌های حمایتی خود از جمله ارائه خدمات مشاوره به پناهندگان ادامه خواهد داد” با این حال این اقدام سازمان ملل، نگرانی‌هایی را برای پناهندگان در ترکیه به وجود آورده است.
بیشتر پناهندگان و پناهجویانی که در ترکیه بسر می‌برند، معتقدند، از زمانی که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) بخشی از وظایف خود را به اداره مهاجرت ترکیه سپرده، وضعیت آنها نه تنها بهتر نشده، بلکه روند اخراج پناهندگان تسهیل یافته و برخورد اداره مهاجرت با آنها بدتر شده‌است.
پناهجویان در ترکیه با معضلات بسیاری مواجه هستند. از جملە مشکلات پناهجویان بلاتکلیفی و آیندە نامشخص است، تا جایی که حتی کسانی با پذیرفته شدن کیس پناهندگی از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد یا پلیس مهاجرت با بلاتکلیفی طولانی روبرو هستند و سال‌هاست در شرایط سختی زندگی می‌کنند.
به گفته برخی از پناهندگان در سال‌های اخیر، مشکلات اقتصادی و گرانی بی‌سابقه پس از کودتای نافرجام در ترکیه، گذران زندگی را سخت‌تر از گذشته کرده و از سوی دیگر طولانی شدن پروسه رسیدگی به پرونده‌های پناهندگان، به‌خصوص بعد از قبولی و عدم انتقال این نوع پرونده‌ها به بخش کشوری و انتقال به کشور امن و آینده نامعلوم، باعث اختلال در زندگی بسیار از پناهندگان شده است.
برخی کارشناسان و فعالان حقوق بشر در امور پناهندگان معتقدند که جنگ‌هایی که در سال‌های اخیر در خاورمیانه رخ‌داده است و افزایش جمعیت پناهندگان مرتبط با آن، یکی از علل عدم انتقال سریع پرونده‌ها به کشور سوم است و از سوی دیگر برخی از کشورهای پناهندهپذیر مانند آمریکا، کانادا و استرالیا با تغییر سیاست‌های خود در عدم پذیرش پناهنده، عملا این راه را برای پناهندگان از پیش دشوارتر کرده‌اند.
مطالب مرتبط:
- رفتار پلیس اداره مهاجرت شهر دنیزلی ترکیه با پناهندگان ترکیه/ ویدئو
- پناهندگان ترکیه؛ “کوچک‌ترین تفریح هم، برایمان شبیه رویاست”
- پناهندگان ترکیه؛ “بلاتکلیفی بدترین اتفاق زندگی‌مان است”
-
پناهندگان یونان؛ “یلدای پناهندگی‌ام در ترکیه سحر نشد، پس عازم شدم”