گفتگو: آرون عسکری
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در ترکیه فعال‌ترین شعبه این سازمان در خاورمیانه است.
اکثر پناهنده‌ها سیاسی که با مشکلاتی در ایران مواجه هستند، خود را به شیوه های گوناگون به کشور ترکیه رسانده و با مراجعه به دفتر کمیساریای سازمان امور پناهندگان ثبت نام می‌کنند.
به گفته برخی از پناهندگان سیاسی در سال‌های اخیر، مشکلات اقتصادی و گرانی بی‌سابقه پس از کودتای نافرجام در ترکیه، گذران زندگی را سخت‌تر از گذشته کرده است و از سوی دیگر طولانی شدن پروسه پرونده پناهندگان سیاسی، بخصوص بعداز قبولی و عدم انتقال این نوع پرونده ها به قسمت کشوری و انتقال به کشور امن، باعث اختلال در زندگی بسیار از پناهندگان شده است.
شهرام(رحیم) الیاسی، پناهنده سیاسی کُردی است که حدود چهار سال و نیم از ثبت‌نام وی در کمیساریای پناهندگان کشور ترکیه می‌گذرد.
این پناهنده سیاسی، به دلیل طولانی شدن پروسه پناهندگی و عدم پاسخ‌گویی سازمان کمیساریای پناهندگان سازمان ملل، از روز دوشنبه( ۴ ژوئن ۲۰۱۸ برابر با ۱۴ خرداد ۱۳۹۷) به همراه همسر و دو فرزندش در مقابل ساختمان کمیساریای در شهر آنکارا ترکیه دست به تحصن اعتراضی زده است.
شهرام الیاسی، ۴۱ ساله شهروند کُرد اهل مریوان، پیش از دستگیری از سوی نیروهای امنیتی در ایران به شغل کولبری در مناطق مرزی مشغول بوده است.
این پناهنده سیاسی کُرد در رابطه با مشکلات و دلایل خروجش از ایران به کمپین گفت: «در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۸۷ در ملارد شهریار از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و پس از گذشت ۶۰ روز دربند انفرادی سپاه در زندان رجایی شهر به اتهامات همکاری با “اپوزسیون کرد، طرفداری از حزب کومله و اقدام علیه امنیت ملی” از سوی شعبه اول دادگاه انقلاب شهریار به ریاست قاضی میرغفاری به ۱۱ سال زندان محکوم شدم.»
وی در ادامه گفت: «پس از گذراندن ۶ سال حبس در زندان‌های رجایی شهر، اوین و مریوان با سپردن وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی از زندان رجایی شهر به مرخصی ۱۵ روزه اعزام و پس از آن تصمیم به خروج از کشور گرفتم. چون متأهل بودم و در آن زمان داری یک فرزند خردسال و نمی‌توانستم هزینه‌های خانواده خود را از داخل زندان تأمین کنم و بهترین دوران زندگی‌ام در زندان داشت از بین می‌رفت، تصمیم گرفتم و از کشور خارج شدم و خودم را به کمیساریای پناهندگان در شهر وان ترکیه معرفی کردم. البته این‌رو هم اضافه کنم که سند ۱۰۰ میلیون تومانی که شامل دو سند منزل ۵۰ میلیون تومانی بود از سوی اجرای احکام ضبط شد.»
این پناهنده سیاسی در رابطه با تحصن در مقابل ساختمان کمیساریای پناهندگان در آنکارا به کمپین گفت: «تاکنون حدود ۱۰۰ بار از طریق نامه، ایمیل و تلفن مشکلات خود را به سازمان ملل گفتم ولی جوابی نگرفتم، چند برگه اضطراری پر کردم بازهم جوابی نگرفتم. حدود ۳ سال از قبولی پرونده‌ام می‌گذرد ولی تاکنون کشوری به من داده نشده،به همراه خانواده به اینجا آمدم چون می دانستم به این زودی توجهی به خواسته من نمی‌کنند پس تحصن کردم تا شاید جوابی به من بدهند.»
شهرام الیاسی در ادامه به کمپین گفت: «در این چند روز از سوی کارکنان یوان چند بار مشاوره شدم و از سوی یک سازمان حقوق بشر در آنکارا با من صحبت کردند یک فرم اضطراری برای من پر کردند و قول دادند که از سازمان یوان تا یک هفته دیگر جواب بگیرند و اگر جوابی نگرفته‌اند پرونده من را ارسال کنند به نهادهای حقوق بشری در اروپا.
وی در ادامه گفت: «من اینجا نشستم، مگر مورد خاصی برای من پیش بیاید تا اینجا را ترک کنم تا وقتی تکلیف مشخص نشود به تحصنم ادامه می‌دهم تا قانع نشوم و جوابی نگیرم از این جا نمی‌روم و اگر جواب نگیرم خودم و همسرم دست به اعتصاب غذا خواهیم زد.
این پناهنده سیاسی در مورد مشکلات پناهندگان در کشور ترکیه به کمپین گفت: «مشکلات در اینجا خیلی زیاد است. از شهروند دوم بودن خسته شدم، یکی از مشکلات عدم اجازه کار و مشکلات معیشتی است. روز اول در سازمان مهاجرت به ما یک فرمی ارائه می‌کنند که اجازه کار نداریم و ما این فرم را امضا می‌کنیم، پس مجبوریم برای تأمین مایحتاج زندگی به‌صورت غیرقانونی کارکنیم. یک کارگر ترک روزانه بین ۶۰ تا ۸۰ لیر حقوق دریافت می کند حال ما همان کار را با حقوق ۳۰ تا ۴۰ لیر باید انجام بدهیم سر آخر هم استرس داریم که آیا کارفرما حقوق ما را پرداخت می‌کند یا خیر. از ترسیدن خسته شدم از ترس اجاره خانه، ترس خرج زندگی.
در اینجا اگر علاقه داشته باشم هم نمی توانم فعالیت حقوق بشری انجام بدهم و صدای دوستانمان در ایران باشم. چون اکثر سازمان‌ها به‌صورت داوطلب فعالیت می‌کنند و در ضمن ابزار مانند لپ‌تاپ و تلفن درست حسابی هم ندارم.»
وی در پایان گفت: «من از همه‌کسانی که به نحوی در سازمان‌ها و نهادهای حقوق بشری فعالیت دارند، فقط یک لحظه می‌خواهم خودشان را جای من بگذارند و بیایند ببینند که چه دردی می‌کشم، مانند ما زیاد هستند و من فقط برای خودم اینجا نیامده ام ، من صدای همه پناهندگان هستم، من درد مشترک تمام پناهندگانم!»
پناهجویان در ترکیه و به‌خصوص پناهندگان سیاسی، با معضلات بسیاری مواجه هستند از جملە مشکلات پناهجویان بلاتکلیفی و آیندە نامشخص است، تا جایی که حتی کسانی با پذیرفته شدن کیس پناهندگی از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل با بلاتکلیفی طولانی روبرو هستند و سال‌هاست در شرایط سختی زندگی می‌کنند.
برخی کارشناسان و فعالان حقوق بشر در امور پناهندگان معتقدند که جنگ‌های که در سال‌های اخیر در خاورمیانه رخ‌داده است و افزایش جمعیت پناهندگان سوری و عراقی می‌تواند، یکی از علل عدم انتقال سریع پرونده‌ها به کشور سوم باشد و از سوی دیگر برخی از کشورها پناهنده پذیر مانند امریکا، کانادا و استرالیا با تغییر سیاست های خود در عدم پذیرش پناهنده این راه را دشوار تراز پیش برای پناهندگان ایرانی کرده اند.