شیوا گنجی (روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان)
زنی که پریود می‌شود ناپاک و کثیف نیست! برخلاف ادعایی که برخی از مردمان روزگار ما در ایران، بر اساس خرافات، سنن و باورهای مذهبی بر زبان می‌رانند، زنان در این دوره، شیطانی نیستند. آنها زنان پریود را در مساجد و اماکن زیارتی بیرون می‌رانند و از دست زدن به کتب مذهبی منع می‌کنند. آغاز و پایان طبیعی این دوره از ۱۲ سالگی تا ۵۰ سالگی است، اما امکان دارد در هر کسی متفاوت باشد.
پریودی (عادت ماهانه یا قاعدگی) مقطعی از زندگی زن تا قبل از یائسگی است که شخص در چند روز به صورت مرتب ماهانه با آن درگیر است.
درباره این مقطع چند روزه از زندگی زنانه، شخص پریود با کسی حرفی نمی‌زند چون از دید جامعه ایران زشت و حتی رکیک است. پریودی جزو زندگی و از طبیعت یک زن است، اما همیشه برای زنان و دختران در ایران تابو بوده است این نوشتار نگاهی به این تابو و ممنوعیت دارد.
به آنها نزدیک نشوید تا پاک شوند
در لغت‌نامه دهخدا آمده: “تابو یا پَرهیزه آن دسته از رفتارها، گفتارها یا امور اجتماعی است که بر طبق رسم و آیین یا مذهب، ممنوع و نکوهش‌پذیر است. برای نمونه نام بردن از اندام تناسلی در محافل رسمی در بسیاری از اقوام جهان یک تابو است.” از دید مذهب زنانی که وارد دوران پریودی می‌شوند نباید نماز بخوانند و رابطه جنسی داشته باشند. در این باره در آیه زیر به صورت واضح اشاره شده است:
«یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ أَذىً فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى یَطْهُرْنَ…» یعنی «و از تو درباره خون حیض سوال می‌کنند، بگو چیز زیان‌بار و آلوده‌اى است و لذا در حالت قاعدگى از زنان کناره‌گیرى نمایید و با آنها نزدیکى ننمایید و به آنها نزدیک نشوید تا پاک شوند…»
در صورتی که زنان در دوران پریودی از لحاظ روحی و حتی در بیشتر مواقع از لحاظ جسمی نیاز به کسی دارند که در کنارشان باشد و آنها را درک کند.
در ایران برای خرید نوار بهداشتی زنان و دختران در بیشتر مواقع مجبورند به فروشنده خانم مراجعه کنند، نباید برای حمل نوار بهداشتی از نایلون استفاده کنند، باید حتما آن را داخل روزنامه پیچیده و بعد داخل نایلون بگذارند، مبادا کسی آن را ببیند؛ چون زشت است و شخص، بی‌حیا نامیده می‌شود!
حتی بعضی از زنان متاهل که در خانواده‌های سنتی زندگی می‌کنند، به نحوی تربیت می‌شوند که دوران پریودی خود را از همسر خود پنهان می‌کنند؛ چون از دیدگاه سنت، حجب و حیا زشت و به دور از ادب و نزاکت است که مرد بداند زنش پریود است.
تغییرات هورمونی و اولین تجربه
نگاه نادرست به پریودی مختص اسلام و ایران نیست، در صورتی که در سایر کشورهای جهان نیز این نوع برخوردهای غیرانسانی دیده می‌شود. در این باره دکتر “ادگار برمن” جراح مشهور آمریکایی، در سال ۱۹۷۰ در اظهارات جنجال‌‌برانگیزی گفته است: «مجسم کنید که اگر سرمایه‌ای در بانک داشته باشید مسلما نمی‌خواهید رییس بانک که تصادفا در دوره‌ی قاعدگی به سر می‌برد، تحت تاثیر تغییرات هورمونی، در مورد وام تصمیم بگیرد. همین قاعده برای کاخ سفید هم حکم‌فرما است؛ ما مایل نیستیم زنی در مسند قدرت قرار گیرد و تحت تاثیر شرایط بدنی‌اش تصمیمات عجیب برای همگان بگیرد.»
در این میانه پرسشی مطرح است؛ چرا نباید به دید یک سرماخوردگی به پریود نگاه کنیم و راحت بتوانیم در مورد آن حرف بزنیم؟ در ادامه موردی از اولین تجربه پریود دختران در پی می‌آید.
“آمنه” زنی ۳۰ ساله و متاهل، درباره اولین تجربه پریودی خود می‌گوید: «من در خانواده‌ی مذهبی و سنتی بزرگ شدم، وقتی برای اولین بار پریود شدم. فکر کردم پرده بکارتم را از دست دادم. تا چندین روز جرات نداشتم در مورد خونریزی به مادرم حرفی بزنم، چون خجالت می‌کشیدم. بعد از حدود ۱۰ روز که خونریزی‌ام قطع شد موضوع را با خواهر بزرگم در میان گذاشتم. خواهرم به مادر گفت. بعد از اینکه از مادرم کتک خوردم، و مداوم می‌گفت چه غلطی کردی، من را پیش دکتر بردند. دکتر بعد از معاینه گفت سالم است و در مورد پریودی برایم توضیح داد، کاری که هیچ‌وقت مادر برایم انجام نداده بود.»
شکستن سنت‌ها و دفاع از حق طبیعی زنان
زنان و دختران بسیار دیگری در جامعه ایران وجود دارند که با مسایلی همچون آمنه روبرو هستند، به نظر می‌رسد دلیل این مشکلات، نداشتن آگاهی درباره دوره پریودی و نبود اطلاع‌رسانی درباره این سیکل طبیعی در بدن زنان است.
شریفه سلیمی یک فعال حقوق زنان در این باره می‌گوید: «گویا راهی که مانده شکستن سنت‌ها و دفاع از حق طبیعی زنان است. پریودی می‌تواند مانند سرماخوردگی یک بیماری جزیی انگاشته شود. دلیلی برای پنهان کردن عادتی طبیعی و ماهانه نیست، بلکه باید در این دوران شریک زندگی برای زنان متاهل و همچنین پدر، مادر و سایر اعضای خانواده برای دختران بستری به دور از ترس و استرس را فراهم کنند، چون در این دوران بیشتر زنان نیاز به توجه بیشتری دارند.»
همچنان برخوردهای تحقیرآمیز و همراه با تبعیض برای زنان و دختران ایرانی ادامه دارد. می‌شود مجموعه این رفتارها را جزو موارد نقض حقوق بشر دانست و آن را در کنار سایر ستم‌هایی که به زنان در جغرافیای حقوقی ایران وارد می‌شود به حساب آورد. امید و تلاش فعالان حقوق زنان این است که نگاه انسانی به زنان بشود و برخورد طبیعی و بدون تحقیر در حق آنها شود.