فاطمه دائمی خشکنودهانی” که به “آتنا دائمی” مشهور است در سال ۱۳۶۷ در تهران به دنیا آمد. آتنا دو خواهر نیز دارد. پدر و مادرش هر دو به شغل آزاد اشتغال داشتند. تا مقطع دیپلم درس خواند و به سبب مشکلات اقتصادی پدر، به جای رفتن به دانشگاه، مشغول به کار شد و در باشگاه ورزشی انقلاب، در سمت منشی فعالیت کرد. او همچنین در کنار مادرش فعالیتهای آرایشگری نیز انجام میداد تا اینکه با تعدادی از همسن و سالان و دغدغهمندانی مانند خود در شبکههای اجتماعی آشنا شد؛ افرادی که گرایشهای اعتراضی مشترکی داشتند و بر سر علائقی چون ترانههای “شاهین نجفی”، رپر معترض ایرانی گردهم آمده بودند، علاقهای که بعدها یکی از اتهامات او نیز شد!
دائمی و دوستانش سعی کردند دغدغههای خود را در خیابان جاری کنند. با گروههای مختلف مدنی ارتباط گرفتند و حتی در برگزاری و برپایی تجمعات هم شرکت کردند؛ از جمله دو تجمع مربوط به اتفاقات کوبانی. اینها از جمله فعالیتهای مدنی و حقوق بشری بود که آتنا دائمی در آنها نقش اصلی داشت. حوزه مربوط به حقوق کودکان نیز از جمله دلمشغولیهای اصلی آتنا بود و برپا کردن کلاسهای آموزشی نقاشی یا نمایشگاههای نقاشی برای کودکان کار و خیابان، از جمله کارهایی بود که او در این حوزه انجام داد. پخش یک شبنامه در اعتراض به یک حکم اعدام نیز از دیگر فعالیتهای آنها بود. این فعالیتها که به گفته یکی از دوستان و همبندیان سابق آتنا دائمی، در عرض چندماه انجام شده بود، نگاههای سنگین امنیتی را متوجه او کرد و آتنا در مهر ۱۳۹۳ بازداشت شد و به بند دو-الف سپاه پاسداران منتقل شد.
بازداشت طولانیمدت و احکام سنگین قضایی
پس از چهار ماه زندان انفرادی و بازجوییهای مداوم، نهایتا در بهمن ۱۳۹۳ به بند زنان زندان اوین منتقل شد و در اسفند ۹۳ در شبعه ۲۸ دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست قاضی مقیسه محاکمه شد. حکم آتنا دائمی در اردیبهشت ۹۴ صادر شد. او به اتهامات “اجتماع و تبانی و فعالیت تبلیغی علیه نظام” به هفت سال، به اتهام “توهین به رهبری و مقدسات” به سه سال و به اتهام “اختفای ادله جرم” به چهار سال زندان محکوم شد؛ یعنی ۱۴ سال زندان. حکمی بسیار سنگین و باورنکردنی که بر روی وضعیت جسمی آتنا دائمی نیز تاثیر منفی گذاشت و او برای رعایت حال مادرش، آن را در ابتدا به خانوادهاش هفت سال اعلام کرد. به دنبال اعتراض به این حکم و درخواست تجدیدنظر، در مرداد ۱۳۹۴ این پرونده در شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر تهران، مورد بررسی قاضی زرگر قرار گرفت. در مهر ۹۵ حکم دادگاه تجدیدنظر صادر شد و با شکستن حکم ۱۴ سال زندان، مجازات آتنا دائمی به هفت سال حبس کاهش یافت.
آتنا دائمی که از بهمن ۱۳۹۴ و پس از ۱۶ ماه بازداشت موقت به قید وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی در بیرون از زندان به سر میبرد، پس از صدور حکم از سوی دادگاه تجدید نظر، در آذر ۹۵ با هجوم ماموران سپاه پاسداران به منزل پدریاش، بازداشت شد. خود او بعدا در نامهای که از درون زندان منتشر شد، درباره چگونگی بازداشت خود برای اجرای حکم هفت ساله زندان مینویسد: «امروز ۶ آذر ۹۵ به خانهمان هجوم آوردند، نه در حال تجاوز به دانشآموزان بودم و نه در حال اختلاس و صدور حکم قتل و نه فراری، بلکه فقط خواب بودم! پدر و مادرم مسافرت بودند… در را باز کردیم و حکم خواستیم، حکمی نشان ندادند، گویی برای بازداشت یک جنایتکار فراری آمده بودند و به داخل خانه حمله کردند. مجدد از آنها حکم خواستم که به سویم حمله کردند. زنی که شرم دارم نام او را زن بگذارم، اقدام به ضربوشتم من کرد، وقتی خواهر کوچکترم دخالت کرد به سینه او هم کوبید.» او از زندان از این ماموران که وابسته به قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران بودند به علت “اعمال خشونت در هنگام بازداشت” شکایت کرد.
مشکلات جسمی و نگرانی از بدرفتاری در زندان
بدرفتاری ماموران امنیتی با آتنا دائمی و خشمی که دستگاههای اطلاعاتی جمهوری اسلامی از او دارند، نگرانی نهادهای بینالمللیرا برانگیخته است. از جمله فیلیپ لوتر، مسئول بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بینالملل از وضعیت آتنا در زندان ابراز نگرانی کرد و گفت: «ما نگران برخوردهای خشونتآمیز، شکنجه شدن و بدرفتاری با آتنا دائمی هستیم. او به دلیل فعالیتهای صلحطلبانهاش در زمینه مبارزه با اعدام و حمایت از حقوق زنان، به سادگی هدف برخورد مقامهای قضایی جمهوری اسلامی قرار گرفته است.»
این سازمان همچنین در یک بیانیه جداگانه در آذر ۹۵ از فعالان کشورهای مختلف خواست تا با نوشتن نامه به زبانهای گوناگون، به مقامات قضایی و دولتی در ایران و سفارتهای جمهوری اسلامی در کشورهای گوناگون، خواستار آزادی بدون قید و شرط آتنا دائمی شوند. در این بیانیه به بدرفتاری ماموران سپاه پاسداران در هنگام بازداشت آتنا دائمی نیز اشاره شده و آمده است: «از آنها بخواهید… به اتهامهای مطرح شده از سوی او درباره شکنجه، رفتار نادرست، تحمل سلول انفرادی و همچنین خشونت اعمال شده زمان بازداشتش رسیدگی کنند و اطمینان دهند که به اتهامات مسئولان مربوط در دادگاهی صالح و عادلانه رسیدگی میشود.»
آتنا دائمی اکنون در زندان بهسر میبرد و در حال گذران حکم هفت ساله خود است. زنی جوان که طبق حکم دادگاه اسلامی باید حداقل شش نوروز دیگر را در زندان بگذراند، در حالیکه از بیماریهای مختلفرنج میبرد. با این حال رسیدگی جدی به وضعیت او نیز انجام نمیگیرد. “مریم شفیع پور” که چند ماهی در زندان اوین، هم بند آتنا دائمی بوده است درباره برخی از مشکلات جسمی او میگوید: «آتنا مدتهاست دوبینی و سردرد دارد… قطعا عدم رسیدگی به وضعیتش مشکلات جدی برایش به وجود میآورد… شنیدم چند روز قبل از تولدش، یک شب بهکل آن چشمان خندان معصوم نابینا شده. بردنش بیمارستان، در حد نوشتن امآرآی و بس! [درحالیکه] باید بستری و مداوا شود.»
«ترسی ندارم؛ پشیمان هم نیستم»
آتنا دائمی از جمله مبارزان جوان ایرانیست که پشیمانی و خستگی از راه صعب مبارزه با حکومت در او راهی ندارد. دائمی در گفتگوهای رسانهای، خود را فردی معرفی میکند که “از بیان حقیقت” هراسی ندارد و از فعالیتهای خود نیز «پشیمان» نیست. رفتارهای او نیز مویّد سخنانش است. او در ماههایی که به قید وثیقه آزاد بود، در حمایت از تصمیم برخی شطرنجبازان خارجی که برگزاری مسابقات جهانی شطرنج در تهران و حجاب اجباری شطرنجبازان زن را تحریم کرده بودند، کمپینی راه انداخت و با ارسال نامه به فدراسیون جهانی شطرنج، سعی کرد این نکته را توضیح دهد که حجاب بخشی از فرهنگ ایرانیان نیست بلکه قانونیست که از سوی حکومتی مذهبی بر زنان ایرانی و حتی غیرایرانیِ مستقر در ایران تحمیل شده است. او از فدراسیون جهانی خواست از جمهوری اسلامی بخواهد مسابقات بر اساس استانداردهای جهانی برگزار شوند. او همچنین در پیام ویدئویی که برای کمپین “پیش به سوی ورزشگاهها” صادر کرد، “هیجان و شادی” را حق زنان ایرانی نیز دانست و با اشاره به تجربه شغلی خود در باشگاه ورزشی انقلاب، از حسرت خود برای فعالیت آزادانه ورزشی زنان گفت.