از وضعیت سپیده قلیان، فعال مدنی که سیام دیماه ۹۷، به دنبال پخش مستند اعترافات اجباری در سیمای ایران، بازداشت شده بود، اطلاع درستی در دست نیست.
به گزارش کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، خانواده و نزدکیان سپیده قلیان، فعال کارگری و شهروند خبرنگاری که سیام دیماه، برای بار دوم بازداشت شدهبود، اطلاع درستی از وضعیت او ندارند. گفته شده این موضوع موجب نگرانی خانواده این فعال کارگری شدهاست.
منبع مطلعی به کمپین گفت: «دادیار شعبهی یکم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان شوش به خانواده خانم قلیان گفته به دلیل تحقیقات، فعلا ملاقات ممکن نیست».
پیش از این بیبیسی فارسی خبر داده بود که ۳ بهمنماه، خانواده خانم قلیان موفق شدند دیداری کوتاه با او داشته باشند؛ در این دیدار یکی از بازداشتشدگان با زبان اشاره از ضرب وشتم شدنشان خبر داده، اما ماموران اجازه نداده اند جزئیات این موضوع در ملاقات مطرح شود.
روز یکشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۷، سپیده قلیان از فعالان مدنی ساکن اهواز که پیشتر نیز از سوی مأموران امنیتی در جریان اعتراضات کارگران هفت تپه بازداشت شده بود، به همراه برادرش مهدی، در منزل پدری خود بازداشت شده و در پروندهای جدید به «تبلیغ علیه نظام» متهم شدهاست.
لازم به توضیح است؛ برادر سپیده قلیان، «مهدی»، روز دوشنبه ۸ بهمنماه، با سپردن وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی به صورت موقت آزاد شد.
چند ساعت پس از بازداشت سپیده قلیان و برادرش مهدی و در آخرین ساعات روز یکشنبه ۳۰ دیماه، اسماعیل بخشی، از کارگران نیشکر هفتتپه نیز توسط نیروهای امنیتی در منزل شخصیاش بازداشت شد.
بازداشت سپیده قلیان و اسماعیل بخشی، پس از آن صورت گرفت که صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در مستندی با عنوان «طراحی سوخته»، اعترافات اجباری اسماعیل بخشی، سپیده قلیان و جمعی از فعالان مدنی را پخش کرده است.
سپیده قلیان و اسماعیل بخشی هر دو تاکید کردهاند که در دوران بازداشت شکنجه شده و این اعترافات در مستند طراحی سوخته تحت آن شکنجهها صورت گرفته است.
فرزانه زیلابی وکیل اسماعیل بخشی در واکنش به پخش مستند «طراحی سوخته»، “اغوای افکار عمومی” را “خیانت به مردم و مخاطبینِ” صدا و سیما دانست و در یادداشت خود که سایت امتداد آن را منتشر کرده، میگوید: «این صحنهسازى و بازى نابهنجار بىپاسخ نخواهد ماند و موکلم علیه صداوسیما و وزیر اطلاعات شکایت مىکند.»
گفتنی است، سپیده قلیان پس از پخش این مستند باز روی شکنجه شدن خودش تاکید کرد.
خانم قلیان بعد از پخش اعترافات اجباری خود در برنامه طراحی سوخته صداوسیمای جمهوری اسلامی که به گفته وی با شکنجههای شدید روحی و جسمی از وی اخذشده بود در یادداشتی نوشته بود: “این تصاویری که از من پخش شد گواه دیگری در اثبات حرفهایم مبنی بر شکنجه شدن در طول مدت بازداشتم بود. جدیتر از قبل به پیگیری شکنجه شدنم خواهم پرداخت و حالا که اعترافاتم پخش شد خواهان علنی برگزار شدن دادگاهم هستم”.
در مستند طراحی سوخته به داشتن ارتباطات افراد بازداشتشده با گروههای مارکسیستی در خارج از ایران اشارهشده بود که این ادعا از سوی حزب کمونیست کارگری تکذیب شد.
پخش این مستند در تلویزیون ایران، با واکنش شمار زیادی از کاربران ایرانی در شبکههای اجتماعی همراه شد، تا جایی که توییتر، حساب کاربری خبرگزاری صدا و سیما را به دلیل پخش مستند مورد اشاره به حالت تعلیق در آورد.
سپیده قلیان نیز از فعالان مدنی ساکن اهواز، پیشتر از سوی مأموران امنیتی در جریان اعتراضات کارگران هفت تپه بازداشت و روز سهشنبه ۲۷ آذرماه ۹۷، با قرار وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی تا پایان مراحل دادرسی آزاد شدهبود.
کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی پیشتر در گزارشی به وضعیت نامناسب سپیده قلیان، فعال مدنی که در اعتراضات موسوم به هفتتپه در اهواز بازداشتشده و در انفرادی و تحت بازجوییهای مکرر بهسر میبرد، اشاره کردهبود.
در جمهوری اسلامی، پخش اعترافات تلویزیونی به عنوان مدرکی در صدور و یا مشروعیت بخشیدن به محکومیتهای قضایی بخصوص اعدام همواره رایج بوده است. براساس اصل ۳۸ و ۳۹ قانون اساسی ایران و ماده ۱۴ معاهده بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، که ایران نیز از امضاکنندگان آن است، اعترافات ضبط شده تلویزیونی فاقد وجاهت قانونی است.