شهرام الیاسی، پناهنده‌ای ساکن ترکیه است. او بیشتر از ۵ سال از عمرش را در یکی از شهرهای ترکیه به‌سر برده و اکنون منتظر است تا از بخش کشوری سازمان ملل با او تماس بگیرند.
این‌بار به سراغ شهرام الیاسی رفتیم. او به همراه همسر و فرزندانش در یکی از شهرهای ترکیه زندگی می‌کند.
این زندانی سیاسی سابق، پس از گذراندن ۶ سال حبس در زندان‌های رجایی شهر، اوین و مریوان با سپردن وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی از زندان رجایی‌شهر به مرخصی ۱۵ روزه اعزام و پس از آن تصمیم به خروج از کشور گرفت.
حدود ۵ سال از ثبت‌نام شهرام (رحیم) الیاسی، در کمیساریای عالی پناهندگان کشور ترکیه، گذشته است و پرونده وی پس از قبولی در سازمان ملل، کماکان، در بخش ارجاع به کشور امن (کشور سوم)، برای اسکان، راکد مانده‌است.
این پناهنده سیاسی، در گفتگویی با کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، صحبت از اتحاد همه پناهندگان و پناهجویان می‌کند و می‌گوید: «من شهرام الیاسی، چهار است که قبولی سازمان ملل را گرفته‌ام، سه سال است که پرونده‌ام در بخش کشوری مانده‌است و می‌خواهم بگویم که ما می‌توانیم تغییر ایجاد کنیم، اما تنها با هماهنگی و اتحاد.»
آقای الیاسی، از تحصن ۳ هفته‌ای خود مقابل سازمان ملل در آنکارا سخن به میان آورد: «من به همراه همسر و بچه‌هایم، ۲۳ روز را مقابل سازمان ملل در آنکارا تحصن کردم، هیچ کاری را برای من انجام ندادند، چون تنها بودم، تا کی باید دست زن و بچه را بگیریم و بیرون ببریم و نتوانیم یک چیزی را با انتخاب خودمان برای آنها بخریم؟ تا کی باید اینطور به سختی کار کنیم و نصف حقوق همکاران و دیگران دریافت کنیم؟ بچه‌های ما مشکل روانی پیدا کرده‌اند.»
او می‌گوید: «چقدر باید به بچه‌های خود وعده سر خرمن بدهیم؟ فقط می‌توانم بگویم که این داستان‌ها تمام می‌شود، به شرط آنکه متحد باشیم. به مشاوره‌های سازمان ملل تماس گرفتم و گفتم “تا کی باید بلاتکلیف باشیم؟” گفت “کشوری حق شما نیست!” من گفتم “بسیار خوب من قبولی سازمان ملل را دارم، اما چرا مثل یک شهروند حقوق من رعایت نمی‌شود!” من هر هفته و هر ماه باید در پلیس مهاجرت امضای حاضری خود را بزنم. این خودش بزرگ‌ترین توهین به من است. من نصف مردم دیگر حقوق می‌گیرم، این شهروند درجه یک بودن نیست. فقط به من گفت “حق با شماست”.»
آقای الیاسی در آخر اضافه کرد: «اما اگر ما با هم متحد شویم، آنها نمی‌توانند با ما اینطور برخورد کنند.»
کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، پیش‌تر در گزارش‌هایی به وضعیت این زندانی سیاسی سابق در ترکیه اشاره‌کرده‌بود:
تداوم تحصن اعتراضی پناهنده سیاسی، مقابل دفتر سازمان ملل در آنکارا؛ پناهنده‌ای بی‌پناه
لازم به توضیح، است در بخش اخبار پناهجویان در این قسمت می‌توانید، از وضعیت پناهجویانی که در ترکیه، صربستان یا نقاط دیگر دنیا به سر می‌برند، با خبر شوید.
کمپین، در آخرین گزارشی که در این بخش منتشر شده، به مشکلاتی که برای شیوا تقی‌پور، اهل ایران و پناهنده‌ی ساکن ترکیه، در طول ۴ سال دوران پناهندگی‌اش پیش آمده، پرداخت.
بیشتر پناهندگان و پناهجویانی که در ترکیه بسر می‌برند، معتقدند، از زمانی که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) بخشی از وظایف خود را به اداره مهاجرت ترکیه سپرده، وضعیت آنها نه تنها بهتر نشده، بلکه روند اخراج پناهنده‌گان تسهیل یافته و برخورد اداره مهاجرت با آنها بدتر شده‌است.
پناهجویان پس از ثبت درخواست خود در دفتر سازمان ملل «آسام» مورد مصاحبه‌ای کوتاه قرار می‌گیرند و بعد از گذشت حدودا دو سال “گاهی بیشتر”، مصاحبه بعدی (مصاحبه اصلی) با آنها صورت می گیرد و در صورت قبولی و داشتن شرایط لازم، در این مرحله پرونده آنها به بخش کشوری یا اسکان برای کشور سوم (کشور امن) فرستاده‌می‌شود که از ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۸ (۱۹ /شهریور) روند ثبت‌نام پناهجویان به اداره مهاجرت ترکیه سپرده شده‌است.
فعالان حقوق پناهندگان در ترکیه نگران هستند که دولت ترکیه با صلاحیتی که به دست آورده، روند اخراج پناهندگان را سرعت ببخشد و رسیدگی جدی به پرونده‌های مهاجران صورت نگیرد.
این سازمان در ترکیه اعلام کرده که پس از این، اداره مهاجرت ترکیه مسئولیت بررسی پرونده های حمایت بین‌المللی را نیز برعهده خواهد داشت.
هر چند کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل گفته “به فعالیت‌های حمایتی خود از جمله ارائه خدمات مشاوره به پناهندگان ادامه خواهد داد” با این حال این اقدام سازمان ملل، نگرانی‌هایی را برای پناهندگان در ترکیه به وجود آورده است.
پناهجویان در ترکیه با معضلات بسیاری مواجه هستند. از جملە مشکلات پناهجویان بلاتکلیفی و آیندە نامشخص است، تا جایی که حتی کسانی با پذیرفته شدن کیس پناهندگی از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل با بلاتکلیفی طولانی روبرو هستند و سال‌هاست در شرایط سختی زندگی می‌کنند.
برخی کارشناسان و فعالان حقوق بشر در امور پناهندگان معتقدند که جنگ‌هایی که در سال‌های اخیر در خاورمیانه رخ‌داده است و افزایش جمعیت پناهندگان مرتبط با آن، یکی از علل عدم انتقال سریع پرونده‌ها به کشور سوم است و از سوی دیگر برخی از کشورها پناهنده پذیر مانند امریکا، کانادا و استرالیا با تغییر سیاست های خود در عدم پذیرش پناهنده این راه را دشوارتر از پیش برای پناهندگان کرده‌اند.